مریم عرب لودریچه - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری،دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
احمد شاهیوندی - استادیارگروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

فضاهای عمومی شهری یکی از ارکان اصلی تشکیل دهنده بافتهای تاریخی می باشند و از دیرباز بستر روابط اجتماعی و ارتباطات چهره به چهره بوده اند. لذا در صورتی که این فضاها از کیفیت مناسبی برخوردار باشند، میزان تعاملات اجتماعی و در نتیجه حس تعلق به مکان ساکنین افزایش می یابد. از طرفی امروزه این فضاها بخصوص در بافت های تاریخی مورد بی توجهی قرار گرفته و نوسازی های کالبدی هم که گاهی اوقات توسط مدیریت شهری انجام می شود نتوانسته منجر به بازآافرینی این فضاها در بافتهای تاریخی و افزایش ماندگاری و حس تعلق به مکان ساکنین گردد. از این رو هدف اصلی پژوهش حاضر، یافتن میزان تاثیر نوسازی فضاهای عمومی و تبیین نقش مولفه های محیطی در ایجاد حس تعلق محلهای ساکنین بافتهای تاریخی ناکارآمد می باشد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت و روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است که به منظور سنجش متغیرهای به دست آمده با استفاده از پرسشنامه به بررسی یک محله قدیمی در شهر اصفهان )محله جویباره( پرداخته شده و تحلیل داده ها با استفاده از مدل رگرسیون خطی انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان میدهد میزان همبستگی متغیرهای مستقل)مولفه های کالبدی، اجتماعی و عملکردی فضاهای عمومی( با متغیر وابسته)حس تعلق( ۰.۴۳۷ میباشد که نشان دهنده همبستگی متوسط میان متغیرها میباشد. هم چنین بر اساس امتیاز به دست آمده از مجموع امتیاز شاخص های موثر بر حس تعلق، این نتیجه به دست آمد که به ترتیب معیارهای اجتماعی، کالبدی و عملکردی در ایجاد حس تعلق به مکان موثرند. بنابراین، توجه به یک بعد از مولفه های محیطی در نوسازی فضاهای عمومی و عرصه های همگانی محلات قدیمی به تنهایی نمیتواند عاملی در جهت حفظ جمعیت بومی و اصیل این محلات باشد و بهبود کیفیت زندگی و حس تعلق به مکان، توجهی همه جانبه را به این فضاها از طرف برنامه ریزان و مجریان در حین نوسازی می طلبد.

فضای عمومی، نوسازی، حس تعلق، بافت ناکارآمد، محله جوباره