عاطفه پارسائیان - کارشناس ارشد شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

نیاز به حضور در فضاهای شهری برای همه گروه ها فارغ از جنسیت، سن، سطح درآمد، شغل و ... امری ضروری ست. احساس ناامنی در محیط و نگرانی های ناشی از مکانهای ناامن، فعالیتهای انسانی را تحت شعاع قرار داده و امور اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و غیره به درستی انجام پذیر نخواهد بود. بدون احساس امنیت هیچ فضای شهری، عرصه حضور و تعاملات اجتماعی شهروندان نمی باشد. امنیت و احساس امنیت یکی از اصلی ترین عوامل پایداری فضاهای شهری به شمار می آید از این رو دانش شهرسازی خود را ملزم به برقراری این کیفیت کلیدی در فضاهای شهری برای حضور تمام اقشارو گروه های سنی و جنسی، می داند. پژوهش حاضر، محدودیت های زنان را که مشتمل بر محدودیتهای ناشی از طراحی و برنامه ریزی فضاهای شهری است و دامنه وسیعی از محدودیتهای کالبدی- اجتماعی را در بر می گیرد مورد بررسی قرار داده و به طور ویژه به بررسی عوامل بستر ساز محیط های ناامن پرداخته و سپس به منظور طراحی و برنامه ریزی فضاهای شهری مناسب برای حضور زنان و ایجاد محیط های عاری از جرم معیارهایی که در طی یک فرایند و بر اساس نظریه پردازی تا به امروز ارائه شده اند، بیان می کند. هر کدام از این تئوری ها بیانگر مولفه ها و سطوح مختلفی از توجهات به ابعاد کیفیت امنیت محیطی، تکامل در محتوی و وارد شدن جنبه ها و عرصه های جدید در این مقوله است. شناسایی الگوهای امنیت محیطی و کاربست آنها در طراحی و برنامه ریزی فضاهای شهری ایجاد محیط های عاری از جرم، حضور زنان در این محیط ها را ممکن و هموار می سازد.پژوهش حاضر، با استفاده از روش های تاریخی و توصیفی و به هدف دستیابی به الگوهای امنیت محیطی جهت طراحی و ایجاد محیط های موفق عاری از جرم در شهرسازی معاصر ایران در پی پاسخگویی به این سوال است الگوهای و مولفه های امنیت محیطی کدام اند؟ و چگونه موجب ایجاد امنیت در فضای شهری و به وجود آمدن احساس امنیت در شهروندان به خصوص زنان می شوند؟

فضاهای شهری، امنیت، احساس امنیت زنان، طراحی محیطی