نوشین عباسی - استادیار،گروه معماری،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد شهرکرد،شهرکرد،ایران
زهراسادات طباطبائی - دانشجوی دکتری، گروه معماری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد،شهرکرد،ایران

نقش نور در معماری اسلامی اصل تجلی است در مطالعاتی که تاکنون صورت پذیرفته است استفاده از عناصر طبیعی در معماری ایرانی بیشتر روشی استعاری است. در معماری سنتی و در فرهنگ اسلامی نور نمادی از خدا و عنصر حکمت الهی است. حکمای خالده رویکردی انسانی را در جهت تثبیت زمینه درک بی کرانگی و نمادگرایی، در هنر و معماری سنتی اتخاذ کردهاند. هنگامیکه تاریکی و روشنایی به حداکثر شدت خود برسند و نیم سایه ها حذف یا بیاهمیت شوند، فضای مثبت و منفی ایجاد میشود. در طول روز، نور طبیعی خصوصیتهای ظاهری نواحی داخلی را شکل میدهد و به این صورت هویت و شخصیت ایجاد میکند. جستار حاضر، تحلیل معنایی نور در تعالی تغزل و معماری خانه های ایرانی را با روش کیفی و با رویکردی تفسیری در دستور کار خویش قرار داده است. در این مطالعه ارزشها، معانی و مفاهیم کاربرد نور مورد بررسی قرارگرفته است. یافته های تحقیق مشتمل بر، آموزه هایی است که از بررسی نورپردازی در یک بنای سنتی حاصلشده و در پی آن نتیجه حاصله یافتن و استخراج تاثیرات نور و نورپردازی در بناهای معماری اسلامی و استفاده از آن در شهرسازی عصر حاضر و محل قرارگیری نورگیرها و فضاهای متعلق به آنها را باکیفیت نور داخلی ازنظر فیزیک نور مشخص کرده است. شهر کاشان که از مناطق مهم در شکل گیری تاریخ ایران میباشد و نگهدارنده آثار۵ فرهنگ دوران باستان تا آثار ارزشمند فرهنگ و هنر اسلامی از جمله خانه های ایرانی است. آنچه که در خانه های تاریخی ایران به چشم می آید، حکایت از شناخت عناصر معماری و هنر به کارگیری و ترکیب آنها دارد .در کتاب مشهور »سبک شناسی معماری ایرانی«، مرحوم »کریم پیرنیا« اصول معماری ایرانی اسلامی را به پنج دسته تقسیم میکند که شامل »مردمواری«، »پرهیز از بیهودگی«، »نیارش«، »خودبسندگی« و »درونگرایی« است. در این بنای با عظمت(خانه طباطباییها) هر پنج مورد، بسیار زیبا و با یک نظم دقیق قابل مشاهده است.

نور، تغزل»پوئتیک«، معماری ایرانی، خانه طباطبایی