بررسی نماهای مدولار آجری برای ساختمانهایی با نمای مدرن با الگوگیری از نماهای آجری در ساختمانهای دوره قاجار شهر تبریز

بررسی تاریخ و پیشینه هنر آجرکاری در بناهای مسکونی ایران نشاندهنده کاربرد هنرمندانه و سرشار از ذوق این مصالح در ابنیه ای است که برخی از آنها از گنجینه های معماری بوده و به عنوان میراث برای ما برجای ماندهاند. لیکن در سالهای اخیر، بهره گیری از قابلیت این مصالح در طراحی ساختمانهای معاصر به طور ویژه در طراحی نما به عنوان نخستین وجه بصری یک بنا مغفول ماندهاست. هدف از پژوهش حاضر بررسی و مطالعه الگوهای کاربرد آجر و آجرکاری ها در ابنیه مسکونی دوره قاجار شهر تبریز است تا بتوان به کمک معاصرسازی ساختار مدولار الگوهای به جای مانده از گذشته، در نماهای ابنیه جدید به کار بست. به منظور نیل به این هدف، پژوهش حاضر با روش کیفی و با بهرهگیری از استدلال منطقی و مطالعه تطبیقی در نمونه های موردی منتخب شامل ۲۱ خانه تاریخی مرتبط با دوره قاجار و اوایل پهلوی در محدوده بافت تاریخی شهر تبریز انجام می شود. در پیشبرد این پژوهش، رجوع به منابع کتابخانه ای و برداشت میدانی و استقرا از آثار به جای مانده نقش قابل توجهی داشته اند. بررسی مطالعات نمونه های موردی نشان میدهد که در این دوره کاربرد آجر به ویژه در نمای بنا از تنوع بالایی برخوردار بوده است. در این دوره انواع ویژگیها و تکنیکهای کاربرد آجر در ابنیه به شیوه های مختلف تکامل یافته و علیرغم تنوع آب و هوایی در تمامی شهرهای کشور به طور ویژه تبریز بکار گرفته شده است. یکی از دلایل این تنوع گسترده، جایگاه تبریز در دوره قاجار به عنوان »دارالسلطنه قاجار« میتواند باشد که توانسته در توسعه و کاربست تکنیکهای مختلف آجرکاری در ابنیه مسکونی نقش پررنگی داشته باشد و بر همین اساس نیز میتوان تبریز را از این نظر به عنوان گنجینه معماری خانه های مسکونی دوره قاجار به لحاظ تنوع کاربرد نقوش آجری معرفی کرد.

Keywords:

نمای مدولار , معاصرسازی , الگوهای آجرکاری , ابنیه مسکونی , عصر قاجار , تبریز.