نعیمه جدیری حیدری - دانشجوی دکتری گروه معماری تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،

کوشک مهمترین عنصر معمارانه در باغهای ایرانی و نشان دهنده نهایت ذوق و هنر در ترکیب باغ و بناست. همگام با الگوبرداری از شیوه های مدرن و رویکردهای جدید ساخت وساز در حوزه های معماری و معماری منظر، تجارب سنتی موجود بر پایه بهره گرفتن از انرژیهای طبیعت، تقریبابه فراموشی سپرده شده است. این نکته در حالی مطرح است که بیشتر شهرهای مهم ایران دارای گنجینه ارزشمندی از باغهایی است که همچنان به عنوان خرد اقلیمهای خرم و عناصر سرسبز در منظر شهری کاربرد دائمی دارند. دراین باره، هنر باغ سازی ایران به خصوص کوشک ها، ارزشها و دستاوردهای ارزشمندی دارد که نیازمند مطالعه و بازشناسی است. شهر شیراز به واسطه جغرافیای خاص خود، به تنهایی دارای تعداد زیادی از باغهایی باشهرت جهانی و دارای ساختار کوشک های کم نظیری نظیر باغ ارم، باغ تخت، باغ جهان نما و باغ دلگشاست. هدف اصلی این مقاله بررسی ویژگیهای ساختاری و مقایسه الگوی طراحی و همچنین بررسی جنبه های کمی و کیفی نقش عوامل اقلیمی در بهبود وضعیت آسایش اقلیمی کوشک در باغ که به عنوان بخش مهمی از فضاهای باز و سبز باغهای ایرانی است، محسوب میشود. روش تحقیق، بر اساس هدف کاربردی هست؛ و بر اساس ماهیت، روش گردآوری آمیخته استفاده گردید. روش کمی به صورت محاسبات عوامل آسایش اقلیمی از طریق نرم افزار و نتایج تحلیل شده است. معماری سنتی ایران در مناطق گرم و خشک، نمودی از معماری همساز با اقلیم است که در جهت فراهم نمودن شرایط آسایش شکل گرفته است و برای رسیدن به شرایط آسایش بیشتر از بهترین راهکارها و شیوه های منطقی در دوران خود استفاده کرده اند. بررسی راهکارهای اصولی کوشک دلگشا بیانگر این مسئله است که معماری سنتی ما با رعایت معیارها و محدودیتهای اقلیمی در همان دوران بهترین شاهکارهای معماری ایران را خلق کردهاند و الگوی یکسانی را در یک اقلیم مشخص پیروی کرده اند.

باغهای شیراز، کوشک ایرانی، کوشک دلگشا، طراحی اقلیمی