فرشته کافی نیا - دانشجو کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد،ایران.
سیدامیرحسین محمدی - کارشناس ارشد عمران، گرایش راه و ترابری، سرپرست پروژه احداث بزرگترین ایستگاه آتش نشانی مشهد، ایران
حمیدرضا کافی نیا - کارشناس ارشد مدیریت، شهرداری مرکز مشهد، مشاوره فنی مدیر عامل حوزه سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی، مشهد، ایران

یکی از جلوه های اصلی هویت بخش در طراحی فضای عمومی شهرهای اسلامی توجه به دیدگاه های اسلامی و عقاید مذهبی می باشد. درواقع هویت اسلامی، نشان دهنده احساس تعلق و تعهد به دین و جامعه دینی است و شناخت مولفه های آن باعث حضورپذیری و باززنده سازی ارزش های اسلامی می شود. ولی امروزه چنین ارتباط منسجمی بین طراحی فضای عمومی با جنبه های هویت اسلامی وجود ندارد و در آن نوعی بحران هویت به چشم میخورد. بنابراین، این پژوهش در راستای تبیین مولفه های فضای عمومی از منظر هویت اسلامی و ایجاد ارتباط بین آنها تدوین گردیده است. روش تحقیق پژوهش حاضر توصفی-تحلیل می باشد و جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و با بررسی اسناد معتبر دینی بر پایه مدل مازلو صورت گرفته است.یافته های پژوهش، بیانگر مولفه های فضای عمومی در چهار دسته کالبدی،عملکردی، معنایی و اجتماعی می باشد .در بعد عملکردی این مولفه ها مشتمل بر تنوع، امنیت و همه شمولی، در بعد کالبدی شامل همه شمولی، محصوریت، مقیاس انسانی و سلسله مراتب دسترسی، در بعد مفهمومی شامل حس تعلق به مکان و هویت یابی و در نهایت در بعد اجتماعی مشتمل بر عدالت است. همچنین، در این پژوهش ضمن بررسی آیات قرآن و تبیین اصول جهانبینی توحیدی در شهرسازی اسلامی، در انتها مولفه های سازنده فضای عمومی شهرهای غربی با شهرهای اسلامی مقایسه شده و تحلیل صورت گرفته است.

فضای عمومی، شهرسازی، شهر اسلامی، مولفه، هویت اسلامی، هویت