کاظم گمراوی - مدرس گروه معماری، واحد سوسنگرد، دانشگاه آزاد اسلامی

طراحی مسکن اصولا به نیازهای کاربر و محیط وابسته است. انسان ذاتا تنوع طلب، بعنوان کاربر مسکن دارای نیازهای متغیر در طول زمان است. تغییرات کمی و کیفی زندگی انسان در مراحل مختلف و تحولات محیط پیرامون، اهمیت پاسخگویی مسکن به نیازهای جدید انسان را نشان میدهد. این تغییرات همیشه دلخواه و مطلوب نیست و گاهی تهدیدات محیطی انسان را به ایمنسازی سکونتگاه خود وا میدارد. انعطاف پذیری مسکن رویکردی در راستای پاسخگویی مسکن به نیازهای طبیعی و انتخابی کاربر و تحمیلی محیط است. ظهور بیماری کرونا کوید۱۹، نیاز و اهمیت طراحی خانه انعطاف پذیر دارای شاخصه های مسکن سالم را نمایان ساخته است. جستار پیش رو در نظر دارد به چگونگی کاربست مفهوم انعطاف پذیری در گونه ها و مقیاس های مختلف آن در خانه های سنتی شهر اهواز و نیز رابطه بین مفهوم انعطاف پذیری و استانداردهای اساسی سازمان جهانی بهداشت در خصوص مسکن سالم با رویکرد مبارزه با بیماریهای واگیر، پاسخ دهد. هدف از این تحقیق باز تعریف مفهوم مسکن در دوران پساکرونا است که از بررسی کاربست مفهوم انعطاف پذیری در خانه های سنتی اهواز و ارتباط آن با شاخصه های اصلی مسکن سالم مشتق شده باشد. نگارندگان در این جستار با انتخاب هدفمند نمونه های موردی خانه های سنتی شهر اهواز متعلق به دوره های تاریخی قاجاری و پلهوی، جمع آوری و مطالعه کتابخانه ای و اسنادی و بکارگیری روش توصیفی-تحلیلی و استدلال قیاسی به بررسی کیفیت انعطاف پذیری در خانه های سنتی پرداختهاند. نگارندگان در این جستار ضمن بیان این موضوع که اصول انعطاف پذیری مسکن تا چه حدی میتوانند الزامات بهداشتی خانه سالم را مححق کنند، راهبردهای ضروری طراحی مسکن دردوران پساکرونا را مطرح مینمایند. بررسی کاربست مفهوم انعطاف پذیری در خانه های سنتی اهواز حاکی از آن است که معماران دوره های پیشین، بخوبی این مفهوم و گونه های آن را در طراحی و ساخت بکار گرفته اند. این تحقیق نشان میدهد که مفاهیم انعطافپذیری و اصول مسکن سالم در راستای یکدیگر بوده و اساسا منعطف بودن مسکن بستر بسیار مناسبی را برای اجرای اصول بهداشتی مسکن سالم فراهم می نماید.

مسکن، انعطاف پذیری، طراحی، پساکرونا، اهواز