گونه شناسی و بررسی تطبیقی معماری بقاع متبرکه دوره اسلامی( مطالعه موردی: بقاع تاریخی شهرستان دزفول)

بناهای مذهبی از جمله آرامگاه ها و مقابر همانند مساجد، بیش از هر نوع بنای معماری دیگری در ایران، درگذشته وحال، مورد اهتمام و توجه مردم بوده و هست. این موضوع ناشی از احترام و تقدسی است که مسلمانان به ویژه شیعیان بر این بناها قائل هستند. معماری آرامگاهی از حیث اهمیت و فراوانی بعد ازمساجد، بارزترین جلوه معماری ایرانی است. از سوی دیگر معماری بومی و ایرانی شهر دزفول از چنان غنایی برخوردار است که این شهر را به شهر آجر ایران مبدل ساخته است. شناخت الگوهای معماری و سیر تحول تاریخی بقاع متبرکه شهرستان دزفول، اهمیت مطالعات معماری-تاریخی این بناها را دوچندان کرده است . این پژوهش ضمن اشاره به تاریخچه و اهمیت بقاع در شهرستان دزفول، با بهرهگیری از مطالعات کتابخانه ای-میدانی و انتخاب هدفمند هشت بقعه شاخص، کمتر تغییر یافته و ثبت شده بعنوان میراث فرهنگی، معماری بقاع متبرکه و عناصر تشکیل دهنده آن را به بحث گذاشته است. روش تحقیق این جستار تحلیلی-تاریخی و بهره گیری از استدلال قیاسی بوده که بر مبنای بررسیهای میدانی، مدارک و کتب معتبر انجام گرفته است. از یافته های این تحقیق می توان به تغییر در کالبد معماری و عناصر سازه ای بقاع در دوره های مختلف تاریخی و همچنین شباهت بقاع متبرکه این شهرستان در مصالح، دوپوش بودن گنبدها، تزیینات داخلی، دیوارها، سقف ها و تمایز در گنبدها، پلان ها و تعداد ایوانها اشاره نمود. این جستار بقاع مورد پژوهش را بر اساس شاخصهای همانند پلان، شکل گنبد، همجواری و چیدمان فضاها گونه بندی مینماید.

Keywords:

گونه شناسی , معماری , بقاع , ایوان , دزفول