الهام بهرام نژاد - Department of Geology, Faculty of Science , University of Sistan & Baluchestan
ساسان باقری - Department of Geology, Faculty of Science , University of Sistan & Baluchestan
اعظم زاهدی - Department of Geology, Faculty of Science , University of Sistan & Baluchestan

مجموعه دگرگونی ده­سلم شامل سنگ­های متاپلیتی، متابازیت، متاپریدوتیت و ­سیلیکات­آهکی یکی از معدود رخنمون­های پی­سنگ قطعه لوت است که در نزدیکی پهنه جوش­خورده سیستان ظاهر شده است. در بخش شرقی مجموعه دگرگونی ده­سلم مجموعه­ای از سنگ­های مرمر و ­سیلیکات آهکی به شکل عدسی­های زمین­ساختی دراز دیده می­شوند که به نظر در شرایط مشابه دما و فشار نسبت به سایر سنگ­های پیرامون خود دگرگون شده­اند. نتایج بررسی­های سنگ­شناسی و کانی­شناسی بیانگر وجود همبرزایی­های مختلف اما شرایط دگرگونی مشابه در سیلیکات­های آهکی مورد بررسی است. مهم­ترین همبری­های شناسایی شده شامل اسکاپولیت + فلدسپار پتاسیم + پلاژیوکلاز + تیتانیت، اسکاپولیت + پیروکسن، آمفیبول + گارنت + اپیدوت و گارنت + ولاستونیت + پیروکسن هستند. نتایج تجزیه شیمیایی با ریزکاو الکترونی، اسکاپولیت­های موجود را در گروه انواع کلسیمی معرفی می نماید. این کانی­ها دارای ترکیب میزونیت (Me% = ۷۰ - ۸۰) هستند. فلدسپارهای پتاسیم­ موجود در سنگ­های ­سیلیکاتی آهکی به قطب ارتوز نزدیک هستند و پلاژیوکلازها ترکیب آندزین دارند. گارنت­های موجود در سنگ­های مورد بررسی غنی از عضو نهایی گروسولار هستند. پیروکسن­های موجود در سنگ­های ­سیلیکاتی آهکی کلینوپیروکسن­های با ترکیب دیوپسید هستند. بررسی همبرزایی­های دگرگونی، بررسی داده های زمین شیمیایی و مقایسه درجه دگرگونی سنگ­های ­سیلیکاتی آهکی با متابازیت­های کنار خود بیانگر وجود یک دگرگونی ناحیه­ای پیشرونده از غرب به بخش شرقی مجموعه، در حد رخساره­های آمفیبولیت بالایی و آغاز گرانولیت است. این دگرگونی ناحیه ای در ژوراسیک پسین و به احتمال بسیار در موقعیت کمان ماگمایی، همزمان با شکل گیری گرانیت شاه­کوه در پهنه فرورانش نئوتتیس در منطقه ده­سلم رخ داده است.

مجموعه دگرگونی ده سلم؛ شاه کوه؛ نهبندان؛ سیلیکات آهکی؛ قطعه لوت.