محسن بیوک - دانشگاه خاتم الانبیا

برخی از نقاط ناآرام سیاسی روی کره زمین، به عنوان حائل میان قدرت های بزرگ تر عمل کرده اند. این گونه کشورها چنانچه نسبت به کشورهای دیگر به ویژه همسایگان از قدرت کمتری برخوردار باشند، به کشوری حائل تبدیل می شوند. فضای جغرافیایی آن ها دارای ارزش های ژئوپلیتیکی است و جاذبه کشش بازیگران سیاسی منطقه ای و فرا منطقه ای را دارند. هر فضای حائل دارای کارکردهایی در ابعاد خارجی و داخلی است. این کارکردها از درجات اهمیت برخوردار است و در شرایط زمانی و مکانی می توانند در نقش های متفاوت، ظاهر شوند. دولت ها در کشورهای حائل از وضعیت ناپایداری برخوردارند. گاه این وضعیت از سوی قدرت های حائل ساز صورت می گیرد، گاه از درون کشور حائل.حمله ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ به عراق موجب شد این کشور از رده کشورهای بازیگر و موثر در منطقه خارج شود. با سقوط نظام بعثی و خلا قدرت ناشی از آن، کشور عراق به موقعیت حائل تغییر یافت. قرار گرفتن عراق در موقعیت حائل و کارکردهای آن، پیامدهای متفاوت و بغرنجی را در دو دهه گذشته برای کشور عراق داشته است.هدف اصلی مقاله که به روش توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای انجام شده، این است که با بررسی کارکردهای داخلی و خارجی دولت حائل عراق، نقش دولت حائل را در ثبات سیاسی عراق تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان می دهد که موقعیت حائل و کارکردهای آن منجر به چالش های متعدد شده و درنتیجه، محیط امنیتی عراق، آسیب پذیر، شکننده و حساس شده و همواره بستر مناسبی برای ایجاد تنش های سیاسی و به تبع آن بی ثباتی سیاسی و به مخاطره افتادن امنیت ملی عراق شده است.

کلیدواژه: دولت حائل, عراق, ثبات سیاسی, قدرت های حائل ساز