مسعود فریدونی - عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد (ph.D)، دانشکده ی علوم پایه، گروه زیست شناسی
مریم کریم پورقوچانی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد. رشته زیست شناسی. گرایش فیزیولوژی. دبیر دبیرستان های متوسطه خراسان رضوی. شهرستان قوچان
مجید سفری دوغابی - کارشناسی ارشد جامعه شناسی. دبیر دبیرستان های متوسطه خراسان شمالی. شهرستان فاروج

مقدمه: بلوغ واقعی در دختران نوجوان براساس اولین قاعدگی (منارک) مشخص می شود. بر اساس مطالعات و شواهد متعددشروع بلوغ زودرس یا دیررس در آینده فرد را مستعد بسیاری از آسیب ها مانند انواع سرطان ها، پوکی استخوان ها، نازایی،اختلالات روحی و جسمی و غیره می کند.مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی – تحلیلی در سال ۱۳۹۸ با نمونه ۳۷۶ نفری بر رویدانش آموزان دختر ۱۰ تا ۱۸ ساله شهر قوچان انجام شد. نمونه ها با روش خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. درجمع آوری اطلاعات از متر، ترازوی دیجیتال و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss (نسخه ۲۲) و با سطح معناداری P-Value<۰/۰۵ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: متوسط سن اولین قاعدگی در دختران ۱/۲۳±۱۲/۶۷ سال بود. پایینترین و بالاترین سن اولین قاعدگی به ترتیب ۹ و ۱۵ سال بود. یافته ها نشان داد بین عوامل؛ شاخص توده بدنی، تغدیه سالم به خصوص گردو، تحصیلات مادر ودرآمد خانواده با اولین سن قاعدگی رابطه منفی (معکوس) و معناداری (P<۰/۰۵) یافت شد. سایر عوامل از قبیل فعالیت ورزشی، کافئین، تغذیه ناسالم، فست فودها، رژیم غذایی خاص، استروژن محیطی (ظروف یکبار مصرف)، سابقه بیماری، قومیت زبانی، نوع ازدواج فامیلی رابطه معناداری وجود نداشت (P>۰/۰۵). در تحلیل رگرسیونی دو متغیر درآمد خانواده و شاخص توده بدن به ترتیب با ضریب بتا (Beta)؛ ۰/۲۳۴- و ۰/۲۳- قویترین عوامل پیش بینی کننده اولین سن قاعدگی بودند. بحث و نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش سن شروع قاعدگی متاثر از عوامل اقتصادی، تغدیه و شاخص توده بدن است.

دانش آموزان دختر، شاخص توده بدنی، قاعدگی، قوچان