قاسم اقلیما - Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, Zanjan University, Zanjan, Iran
عزیزاله خیری - Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran
محسن ثانی خانی - Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran
جواد هادیان - Institute of Medicinal Plants and Raw Materials, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
میترا اعلائی - Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran

در این بررسی برای مطالعه تنوع ژنتیکی ۲۲ جمعیت شیرین بیان از نشانگر مولکولی ISSR استفاده شد. تعداد ۱۲ آغازگر برای تکثیر قطعات DNA ژنومی جمعیت های شیرین بیان استفاده شد. تنوع ژنتیکی مطلوبی براساس نشانگر ISSR در بین افراد مشاهده شد. در کل ۱۳۰ باند تشکیل شد و ۱۰۵ باند دارای چندشکلی بودند. میانگین درصد چندشکلی در بین جمعیت های مطالعه شده برابر ۸۰.۴۷ محاسبه شد. بیشترین درصد چندشکلی به آغازگرهای IS۲۳، IS۲۱، IS۹، IS۱۳ و IS۱۵ اختصاص داشت. میانگین محتوی چندشکلی (PIC) و میانگین شاخص نشانگر (MI) به ترتیب ۰.۳۴۷ و ۲.۴۷ بود. شاخص اطلاعاتی شانون (I) در سطح جمعیت ها بین ۰.۲۰۷ تا ۰.۳۹۳ و شاخص تنوع ژنی نی (h) بین ۰.۱۴۰ تا ۰.۲۷۰ متغیر بود. در کل جمعیت داراب کمترین تنوع ژنتیکی و جمعیت سلطانیه بیشترین تنوع ژنتیکی را نشان دادند. درصد مکان­های ژنی پلی مورف بین ۳۵.۲۴ تا ۶۵.۷۱ درصد متغیر بود. میانگین تعداد آلل­های مشاهده شده و موثر در هر مکان ژنی به ترتیب ۱.۴۶ و ۱.۳۴ محاسبه گردید. بر مبنای میزان فاصله ژنتیکی نی، جمعیت های بردسیر و بافت دارای بیشترین تشابه ژنتیکی (۰.۸۸۸) و جمعیت های بردسیر و سلطانیه دارای کمترین تشابه ژنتیکی (۰.۱۳۲) بودند. افراد جمعیت های مختلف مورد مطالعه با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش UPGAM و ضریب تشابه جاکارد در سه گروه اصلی گروه بندی شدند. نتایج حاصل نشان داد که نشانگر ISSR سیستم نشانگری قابل اطمینان برای آشکاری سازی سطح بالایی از چندشکلی است و می توان از آن در بررسی تنوع ژنتیکی و انجام برنامه های اصلاحی در شیرین بیان استفاده نمود.

Genetic diversity, G. glabra L., ISSR marker, تنوع ژنتیکی, شیرین بیان, نشانگر ISSR