رحمت الله کریمی زاده - Dryland Agricultural Research Institute, Kohgiloyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gachsaran, Iran
طهماسب حسین پور - Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Khorramabad, Iran ۳- Associate Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Rasht Branch, Islamic Azad
پیمان شریفی - Department of Agronomy and Plant Breeding, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
جبار آلت جعفربای - Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gonbad, Iran
کمال شهبازی - Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Moghan, Iran
کاوس کشاورزی - Kohgiloyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yasouj, Iran

گندم دوروم ( .L Triticum turgidum) مانند بیشتر گیاهان زراعی دیگر، تحت تاثیر تنش های مختلفی قرار می گیرد؛ بنابراین، ارقامی که علاوه بر توانایی تولید عملکرد بالاتر، بتوانند پتانسیل عملکرد خود را در سال ها و مکان های مختلف حفظ کنند، ارقام برتر به شمار می آیند. به منظور دست یابی به ژنوتیپ های پرمحصول و پایدار گندم دوروم، ۱۶ لاین همراه با دو رقم شاهد دهدشت و سیمره در چهار منطقه گچساران، گنبد، خرم آباد و مغان به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار طی سه سال زراعی (۹۵-۱۳۹۲) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه مرکب داده ها اثر معنی دار ژنوتیپ، محیط و برهمکنش ژنوتیپ × محیط را نشان داد. ژنوتیپ ۶ و ژنوتیپ ۱۸ به ترتیب بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه را داشتند. بر پایه روش های پارامتری، ژنوتیپ های ۳، ۵، ۱۵، ۱۳ و ۱۶ و بر پایه روش های ناپارامتری، ژنوتیپ های ۱، ۳، ۴، ۵، ۱۵ و ۳، پایدارترین ژنوتیپ ها بودند. بر پایه مجموع رتبه ی کنگ، ژنوتیپ های ۱۵، ۵، ۶ و ۱ پایدارتر از ژنوتیپ های دیگر بودند. از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (SIIG) برای ادغام تمام شاخص ها در یک شاخص استفاده شد که بر پایه آن، ژنوتیپ های ۵ و ۱۵ با داشتن بیشترین میزان شاخص SIIG و عملکرد دانه، ژنوتیپ های برتر بودند. بر پایه تمام شاخص ها، ژنوتیپ های ۵ و ۱۵ پایدارترین ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه بود و می توانند در پروسه های معرفی رقم به کار گرفته شود.

Genotype by environment interaction, Combined analysis of variance, Rank, Adaptability, SIIG index, برهمکنش ژنوتیپ × محیط, تجزیه مرکب, رتبه, سازگاری, شاخص SIIG