معصومه کریمی - دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشگاه هنر، تهران، ایران
کورس سامانیان - دانشیار گروه مطالعات موزه، دانشگاه هنر، تهران، ایران

حدود نیم قرن پیش بنیان­های فکری مفهوم هنر اسلامی به چالش کشیده شد. پایان دوران استعمار، ایجاد زمینه برای گسترش تفکر اسلامی، و به تبع آن برپایی موزه­های هنر اسلامی در غرب، این گرایش را به­ویژه پس از حادثه یازده سپتامبر ۲۰۰۱، به اوج رساند. همزمان، موزه شناسی نیز به دیدگاهی موثر برای مطالعه هنر سرزمین­های اسلامی بدل شد و این­بار موزه به­مثابه تولیدکننده دانش هنر اسلامی و مفسر این حوزه ایفای نقش کرد. کتاب «هنر اسلامی و موزه؛ رویکردهایی به هنر و باستان­شناسی جهان اسلام در سده ۲۱م» نخستین منبع جامعی بود که در این حوزه در سال ۲۰۱۲ منتشر شد. نوشتار حاضر با هدف بازشناسی رویکردهای غالب به هنر اسلامی در موزه­های اروپایی و آمریکایی، با بهره­گیری از روش تحلیل محتوا، و بانگاهی موزه­شناسانه، به مطالعه ساختاری و محتوایی این کتاب می­پردازد.  یافته­های این تحلیل نشان می­دهد که در کنار مزیت­های کتاب که تا حد زیادی عمده چالش­های کنونی را پوشش داده است، کاستی­هایی نیز از منظر رویکرد بنیادینش به مقوله موزه، ارتباط میان مقاله­ها و زیرعنوان برخی فصل­ها، غلبه نگاه تاریخ­هنری، غلبه نگاه شیءمحور، و تمرکز اکثر مطالعات بر یک یا دو حوزه جغرافیایی، در آن به چشم می­خورد.

هنر اسلامی, موزه, موزه شناسی, نقد