بهمن هادیلو - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم
مجتبی محمدی مزرعه شاهی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم

محسنات معنوی یکی از شیوه­های بیانی است که قرآن کریم در بیان فحوا و اهداف خود به وفور از آن بهره جسته است. اهمیت محسنات معنوی به اندازه­ای است که بدون درک صحیح و شناخت اهداف آن، فهم و تفسیر برخی آیات قرآن مشکل می­نماید. این در حالی است که با عنایت به نگرش دانشمندان علم بلاغت به فنون بدیعی به عنوان عنصری صرفا زینت بخش، جوانب فنی آن مغفول مانده است. در بحث پیش رو به روش تحلیلی و با نگاه کاربرد شناسی و عملکردی، نقش محسنات معنوی در فهم و موسیقی قرآنمورد بررسی قرار گرفته که یافته­های پژوهش حاکی از این است که این نوع از محسنات دارای کارکرد­های مختلف فنی است. از جمله این کارکردها را می­توان در تولید موسیقی با تکیه بر سازه­های توازی و تناسب و سازه تکرار، تصویر­آفرینی با ابزار فنون بدیعی مبالغه و مقابله و همچنین، در فهم قرآن و مرتفع کردن شبهات برخی آیات شریفه دانست که در پرتو محسنات بدیعی توریه، تجاهل العارف، لف و نشر، مشاکله و احتباک حاصل می­شود.  

قرآن کریم, محسنات معنوی, کارکردهای فنی, زیبایی شناختی, رفع شبهات