تغییرپذیری ویژگی های کیفی خاک در دو توده جنگل کاری بلند مازو (Quercus castaneifolia) و کاج رادیاتا (Pinus radiate)

ویژگی­های کیفی خاک­های جنگلی می­تواند تحت تاثیر فعل و انفعالات پیچیده آب و هوایی، نوع خاک (سنگ بستر)، نحوه مدیریت و نوع گونه درختی دچار تغییر شود. هدف از این مطالعه بررسی تغییرپذیری ویژگی­های کیفی خاک در دو توده جنگل­کاری بلند­مازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey) و کاج رادیاتا (Pinus radiate D. Don) در جنگل­های چوب و کاغذ استان مازندران بود. به­منظور بررسی ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در چهار فصل (پاییز، زمستان، بهار و تابستان) در مجموع ۳۶ نمونه در هر توده انتخاب و مورد تجزیه قرار گرفت. ویژگی­های فیزیکی (رس، سیلت، شن، رطوبت، چگالی ظاهری و آهک)، ویژگی­های شیمیایی (pH، EC، نیتروژن، فسفر، کربن خاک، پتاسیمو نسبت کربن به نیتروژن) و ویژگی­های زیستی خاک (تنفس خاک، زی­توده  میکروبی کربن، زی­توده  ریزریشه، ضریب سوخت­وساز و فعالیت آنزیم اوره­آز) اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت نیتروژن، فسفر و فعالیت آنزیم اوره­آز در توده بلندمازو به­طور معنی­داری بیشتر از کاج­ رایاتا بود (۰۱/۰>p )؛ ولی میزان پتاسیم در توده کاج­ رادیاتا بیشتر بود (۰۱/۰>p ). نتایج مقایسه میانگین­ها در ارتباط با تنفس خاک نشان داد که در تمام فصول میزان تنفس خاک در توده کاج رادیاتا بیشتر از بلندمازو است ولی این اختلاف تنها در تابستان از لحاظ آماری معنی­داری بود (۰۱/۰>p ). ویژگی­هایی مانند کربن خاک، زی­توده  میکروبیکربن و ریزریشه، نسبت کربن به نیتروژن و ضریب سوخت­و­ساز در تمام فصول در توده کاج رادیاتا به­طور معنی­داری  بیشتر از توده بلندمازو بود (۰۱/۰>p ). نتایج این مطالعه نشان می­دهد که در بخش ویژگی­های نیتروژن خاک، توده بلندمازو، ولی در رابطه با ویژگی­های کربن خاک توده کاج رادیاتا مقادیر بیشتری را به خود اختصاص داده­اند. در مجموع نتیجه کاربردی این تحقیق نشان داد که برای احیای خاک­های فقیرعرصه­های جنگلی تخریب­یافته ، کاشت گونه­های درختی با توانایی بالای تقویت خاک، مورد نیاز است.بنا بر این، به­منظور بهبود خاک در عرصه­های آسیب دیده، کاشت گونه بلندمازو در جنگل­های شمال ایران مرجح به­نظر می­رسد.

Keywords:

چرخه کربن , زی توده میکروبی , آنزیم اوره آز , تنفس خاک , جنگل کاری