لیلی گلچین - دانشجوی دکتری، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
افشین توکلی - دانشیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
احسان محسنی فرد - استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

به­­منظور بررسی امکان افزایش عملکرد دانه و درصد روغن­ گلرنگ با کاربرد سیتوکنین، پژوهشی به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال های زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ و ۱۳۹۸-۱۳۹۷ اجرا شد. در این پژوهش سطوح آبیاری شامل آبیاری مطلوب و تنش خشکی در کرت­های اصلی و ارقام گلرنگ شامل سینا، فرامان، پرنیان، گلدشت و محلی اصفهان و سه سطح سیتوکنین (۶-بنزیل آمینوپورین)، شامل عدم مصرف (شاهد)، ۵۰ و ۷۵ میکرومولار به صورت فاکتوریل در کرت­های فرعی قرار گرفتند. در مرحله گلدهی، هم زمان با اعمال تنش خشکی بوته­های گلرنگ با سیتوکنین محلول­پاشی شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد زیست توده، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن شد و کاربرد سیتوکینین باعث به حداقل رساندن اثرات منفی تنش خشکی و افزایش در صفات فوق گردید. بالاترین عملکرد دانه با کاربرد ۷۵ میکرومولار با افزایش ۷/۳۰ درصدی نسبت به شاهد به دست آمد. رقم محلی اصفهان در شرایط آبیاری مطلوب با میانگین ۰۹/۳۶ درصد نسبت به ارقام دیگر دارای بیش ترین درصد روغن بود. بنابراین کاربرد سیتوکنین را می­توان به عنوان راه­کاری جهت کاهش اثرات تنش خشکی و افزایش عملکرد دانه و درصد روغن گلرنگ در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی پیشنهاد کرد.

اجزای عملکرد, درصد روغن, زیست توده, سیتوکنین, شاخص برداشت