علی اکبر جولازاده اسمعیلی - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
جواد کریمی - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
کورش گودرزی - استادیار، گروه روانشناسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
محمد عسگری - دانشیار، گروه سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مقدمه: شرایط نامساعد زندگی زناشویی می تواند به افسردگی منجر شده و سبب اختلال کارکردهای خانوادگی افراد متاهل شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی اثربخشی زوج درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و هیجان مدار بر افسردگی و سازگاری زناشویی انجام شده است. روش: در این پژوهش از طرح آزمایشی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه ناهمزمان استفاده شد. جامعه ی آماری پژوهش شامل ۲۰ زوج مراجعه کننده به مرکز مشاوره خانواده سینا شهرستان دزفول در سال ۱۳۹۷ بودند. نخست، آزمودنی ها با استفاده از ملاک های ورود و خروج غربال شدند. سپس ۶ زوج (۱۲ نفر) به طور هدفمند انتخاب شدند. آزمودنی ها در دو گروه زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و زوج درمانی هیجان مدار به صورت تصادفی جایگزین شدند (سه زوج در هر گروه). پروتکل های دو روش زوج درمانی به طور جداگانه به صورت سه مرحله خط پایه و ۱۲ جلسه ۹۰ دقیقه ای و پیگیری دو ماهه اجرا شد. آزمودنی ها به مقیاس سازگاری زوجی اسپینر و افسردگی بک ویرایش دوم پاسخ دادند. داده ها به روش ترسیم دیداری، شاخص تغییر پایا و فرمول درصد بهبودی تحلیل شدند. یافته­ ها: در گروه زوج درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد میزان درصد بهبودی کلی پس از درمان در متغیر افسردگی ۷۰/۳۴% و در متغیر سازگاری زناشویی ۰۶/۲۹%، در گروه زوج درمانی هیجان مدار درصد بهبودی کلی پس از درمان در متغیر افسردگی ۳۹/۳۹% و در متغیر سازگاری زناشویی ۸۱/۴۰% به دست آمد. نتیجه­ گیری: درصد بهبودی پس از درمان هر دو گروه زوج درمانی در طبقه بندی بهبودی اندک قرار دارد، بنابراین، هر دو رویکرد بر کاهش افسردگی و افزایش سازگاری زناشویی زوجین موثر است.

افسردگی, درمان مبتنی پذیرش و تعهد, درمان هیجان مدار, زوج درمانی, زوجین ناسازگار