رحیم کاظمی - استادیار، گروه پژوهشی حفاظت آب و خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
باقر قرمزچشمه - استادیار، گروه پژوهشی هیدرولوژی و توسعه منابع آب، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

منحنی تداوم جریان، یکی از معیار­های مناسب­ شناخت پاسخ هیدرولوژیک آبخیز­­­ها است. شناخت برهمکنش پدیده خشک­سالی با شاخص­های منحنی تداوم جریان (FDC)، ابزاری مناسب برای مدیریت بهینه منابع آب آبخیز است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه زمانی خشک­سالی و شاخص­های FDC در آبخیز کارستی کاکارضا است. در این پژوهش ابتدا دوره مشترک (۱۳۹۶-۱۳۶۱) برای ایستگاه­های آب­سنجی و باران­سنجی متناظر در نظر گرفته شد. سپس شاخص بارش استانداردشده (SPI) و شاخص دبی استانداردشده (SDI) در مقیاس های زمانی ۳، ۶، ۹ و Mon ۱۲ محاسبه شد. FDC و تداوم جریان ترسیم و شاخص­های منحنی محاسبه و استاندارد شد. روابط شاخص خشک­سالی با شاخص­های FDC با استفاده از روش همبستگی، بررسی و تحلیل شد. نتایج نشان داد که روند کلی تغییرات دو شاخص SPI و SDI در پایه­های زمانی متناظر، از هم تبعیت می­کند. ولی بیش­ترین تطابق روندها مربوط به گام زمانی سه ماه است. میزان تغییرات نسبی در بخش شاخص­ کم­آبی (Q۹۰/Q۵۰)، بسیار کم و در حد ۶/۰% و در بخش پر­آبی (Q۲۵/Q۵۰) در حد ۴۱/۴% بود. همبستگی بین شاخص­های استانداردشده منحنی تداوم جریان و منحنی تداوم بارش، ضریب تبیین ۹۰۴/۰ را نشان داد. تغییرات شاخص شکل FDC در محدوده ۵/۰ تا ۵% و روند تغییرات آن در طول دوره پژوهش با شیب ملایم، افزایشی است. میزان کم تغییرات شاخص­های FDC و شاخص شکل منحنی، نقش پدیده کارست در تعیین شکل FDC و همچنین کنترل نوسانات جریان و تامین جریان­های پایدار در دوره خشک­سالی را نشان داد.

بارش استاندارد شده, پاسخ هیدرولوژیک, منابع آب کارست, منحنی تداوم بارش