بررسی روشهای مختلف ارزیابی بیولوژیکی و تنوع زیستی در کیفیت منابع آبی و محاسبه شاخص های تنوع بستر رودخانه کارون از بازه ملاثانی تا دارخوین

اساس شیوه های جدید، بررسی کیفیت آب منابع آبی بر طبقه بندی کیفی این منابع استوار است . طبقه بندی های متفاوتی براساس پارامترهای زیست محیطی تعیین گردیده است . پارامترهای بیولوژیکی یکی از مؤلفه های جدید مطالعات کیفی منابع آبی است . روشهای ارزیابی بیولوژیکی و محاسبه شاخص های تنوع زیستی به ما این امکان را میدهد تا با استفاده از پارامترهای بیولوژیکی و زیست محیطی دیگر منابع آبی را از نظر کیفیت طبقه بندی نمائیم . در طبقه بندی اکولوژیکی میزان و شدت آلودگی نیز مشخص میگردد . در این مقاله روشهای متفاوت ارزیابی بیولوژیکی و انواع شاخص های تنوع ارائه می گردد، در اینجا شاخص تنوع را که جهت تعیین کیفیت رودخانه کارون مورد استفاده قرار گرفته است، بررسی می نمائیم . این رودخانه طی یکسال از پائیز 83 تا تابستان 84 از ملاثانی تا دارخوین مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت . در این مطالعه به منظور بررسی کیفیت آب تغییرات ساختاری اجتماعات بنتیک و عوامل تاثیرگذار بر آنها مورد سنجش قرار گرفت . نتایج حاصل از این بررسی نشان داد بطور کلی 4 رده از ماکروبنتوزها در کلیه نمونه برداریها شناسایی و شمارش شدند . بیشترین میزان فراوانی به ترتیب مربوط به کم تاران با %91,98 و حشرات و پوره ها با %6,59 نسبت به کل جمعیت ماکروبنتوزها و فراوانی سایر گروهها %1,43 جمعیت ماکروبنتوزها بوده است . بالاترین تراکم ماکروبنتوزها در فصل پاییز و کمترین تراکم آنها در فصل تابستان می باشد . بیشترین میزان شاخص شانون 1,9 در ایستگاه شیبان در فصل بهار و کمترین میزان آن 0,46 و در ایستگاه پل پنجم ( در مجاورت خروجی فاضلاب شهری ) در تابستان بدست آمده است . همچنین حداکثر میزان شاخص سیمپسون 0,714 در فصل تابستان و مربوط به ایستگاه پل پنجم و حداقل این شاخص 0,168 در فصل بهار و مربوط به ایستگاه شیبان بوده است . نتایج شاخص های شانون نشان دهنده تغییرات فصلی نامنظم در میزان تنوع ماکروبنتوزهاست ، همچنین میزان شاخص سیمپسون نیز از روند تغییرات فوق پیروی می کند . بر طبق نتایج بدست آمده در تمام ایستگاههای نمونه برداری آلودگی وجود دارد و عامل اصلی آلودگی رودخانه کارون فاضلاب شهری و پسابهای صنعتی ناشی از فعالیت واحدهای صنعتی شهر اهواز می باشد .

Keywords:

رودخانه کارون , ارزیابی بیولوژیکی , کیفیت منابع آبی , شاخص های تنوع