صدیقه عبداللهی - گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
علیرضا ایلدرمی - گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
عبدالرسول سلمان ماهینی - گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سیما فاخران - گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

بررسی پراکنش مکانی خدمات اکوسیستمی در ارزیابی ظرفیت سرزمین برای فراهم­سازی این سودمندی­ها نقش مهمی ایفا می­کند. بر این اساس، تغییرات مکانی سه خدمت اکوسیستمی ارزش زیبایی­شناسی، ارزش تفرجی و کاهش آلودگی صوتی در قسمت مرکزی استان اصفهان با به­کارگیری رویکردهای آماری موران محلی و گیتس-ارد جی بررسی شد، سپس صحت مکانی رویکردهای مورد بررسی با استفاده از نمودار مشخصه عملکرد، ارزیابی و مقایسه شد. با توجه به نتایج، تغییرات مکانی خدمات اکوسیستمی مورد بررسی، الگوی خوشه­ای بالا دارد. براساس هر دو رویکرد مورد استفاده، بخش مرکزی منطقه مطالعاتی برای هر سه خدمت اکوسیستمی دارای الگوی همبستگی مکانی مثبت و بخش جنوبی منطقه، دارای الگوی همبستگی مکانی منفی است. بخش­های دارای الگوی خوشه­ای بالا دارای بیشترین میزان عرضه خدمات اکوسیستمی در منطقه مورد مطالعه است در حالی که در مناطق دارای الگوی خوشه­ای پایین، میزان فراهم­سازی خدمات اکوسیستمی بسیار ناچیز است. ارزیابی صحت مکانی الگوهای همبستگی مکانی خدمات اکوسیستمی نشان داد که بیشترین سطح زیر منحنی مربوط به خدمت اکوسیستمی ارزش تفرجی و رویکرد گیتس-جی ارد (۹۷۲/۰) و کمترین میزان آن مربوط به خدمت کاهش آلودگی صوتی و روش موران محلی (۸۳۳/۰) است. به­طور کلی، با توجه به نتایج، روش گیتس- ارد جی نسبت به روش موران محلی برای هر سه خدمت اکوسیتمی صحت مکانی بیشتری دارد و نمودار مشخصه عملکرد، معیار مناسبی برای ارزیابی دقت و صحت رویکردهای تحلیلی مورد استفاده در این مطالعه است. نتایج نوشتار پیش رو می­تواند به­منظور شناسایی و مدیریت الگوهای همبستگی مکانی خدمات اکوسیستمی مورد استفاده تصمیم­گیران و برنامه­ریزان سرزمین قرار گیرد.

خدمات اکوسیستمی, موران محلی, تحلیل گیتس- ارد جی, نمودار مشخصه عملکرد