اکرم علی نیا - گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
امیر گندمکار - گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
علیرضا عباسی - گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

مخاطره آتش سوزی های عرصه های طبیعی در دوره گرم سال، یکی از مهم ترین مخاطرات اقلیمی استان لرستان است. هدف اساسی نوشتار پیش رو تحلیل روند سری زمانی رخدادهای آتش سوزی عرصه های طبیعی و آشکارسازی الگوی زمانی - مکانی کانون های آتش سوزی در ارتباط با نوع پوشش اراضی است. در این راستا از داده های محصول آتش سنجنده مادیس و نیز محصول پوشش اراضی و پوشش گیاهی سنجنده مادیس طی دوره آماری ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ استفاده شد. از تحلیل ماتریس اطلاعات متقاطع و ماتریس همبستگی فضایی، برای آشکارسازی ارتباط بین رخدادهای آتش سوزی و پوشش اراضی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیش از ۷۰% کل فراوانی رخدادهای آتش سوزی عرصه های منابع طبیعی (آتش سوزی های با کد ۲) استان لرستان، مربوط به ماه ژوئن و سپس جولای است. نتایج حاصل از تحلیل ماتریس اطلاعات متقاطع بیانگر آن بود که سه کاربری مراتع با تاج­پوشش متوسط، اراضی جنگلی کم­تراکم و زمین­های کشاورزی دیم، ۷۵% از تعداد رخدادهای آتش سوزی را به خود اختصاص داده اند. بیش از ۷۰% از فراوانی سالانه رخدادهای آتش سوزی در دو طبقه پوشش اراضی مراتع و اراضی جنگلی، در دو ماه ژوئن و جولای (خرداد و تیر) بوده است که با تراکم پوشش گیاهی دو ماه قبل در این طبقات (آپریل و می) همبستگی معنی داری داشته است؛ در حالی که فراوانی رخدادهای آتش سوزی زمین­های کشاورزی دیم، به­طور کلی در ماه های آگوست و سپتامبر متمرکز بوده است و همبستگی معنی داری با پوشش گیاهی هیچ ماهی نشان نداده است. به طور کاربردی می توان گفت که با توجه به اینکه وجود تراکم پوشش گیاهی در دو ماه آپریل و می در مراتع و اشکوب جنگلی استان، یکی از مهم ترین فاکتورهای محرک آتش سوزی های طبیعی در دو ماه بعد، یعنی ژوئن و جولای است؛ بنابراین با تمرکز مدیریت طی یک دوره زمانی ۶۲ روزه؛ یعنی ۲۵ اردیبهشت تا ۲۵ تیر در عرصه دو پوشش اراضی مراتع و اشکوب جنگلی، می توان ۵۵% از رخدادهای آتش سوزی را کنترل کرد.

مخاطره دمایی, آتش سوزی, کاربری اراضی, شاخص پوشش گیاهی, استان لرستان