فاطمه سلیمیان - کارشناس ارشد آموزش ریاضی و دبیر ریاضی آموزش و پرورش اصفهان، اصفهان، ایران.
ابراهیم ریحانی - دانشیار گروه ریاضی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.
احسان بهرامی - دانشیار گروه آمار دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر رویکرد آموزشی مبتنی بر مسئله ی باز- پاسخ بر توانایی حل مساله دانش آموزان پایه هفتم، اجرا گردید. پژوهش با روش شبه آزمایشی و در مطالعه ای طولی طی دوره آموزشی پنج ماهه انجام گرفت. آزمودنی ها در قالب دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی از بین مدارس دخترانه منطقه باغبهادران، انتخاب شدند. گروه آزمایش، هر جلسه را  با حل یک مسئله ی باز-پاسخ در سه مرحله ی؛ انفرادی، گروهی و کلاسی می گذراندند و گروه کنترل این زمان را را با کار بر روی مسائل مشابه کتاب درسی، سپری کردند. آزمون های تحلیل آماری (t گروه های مستقل و t گروه های وابسته) معناداری برتری عملکرد گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در پس آزمون و نسبت به عملکرد قبلی خود در پیش آزمون را تایید کردند. گروه آزمایش علاوه بر کسب میانگین بالاتر در حل مسائل، راهبردهای متنوع تری را در پاسخ گویی ارائه داد. آزمون پایداری، پنج ماه بعد از پس آزمون برگزار و معناداری عملکرد بهتر گروه آزمایش را تایید کرد. به منظور بررسی نتایج به کارگیری مسائل باز-پاسخ، پاسخ های فردی و گروهی در هر جلسه ی گروه آزمایش جمع آوری و مشاهدات از رفتار فردی و گروهی دانش آموزان ثبت و تحلیل شد. مقایسه ی پاسخ های فردی و گروهی در هر جلسه، ایجاد فرصت هایی برای بروز و رفع بدفهمی ها، یادگیری های جدید هنگام مرور مطالب فراگرفته شده و ارتقا سطح کلامی برای بیان روابط ریاضی را نشان داد. نتایج نشان داد؛ آموزش مبتنی بر مسائل باز-پاسخ در کنار روش های سنتی یاددهی- یادگیری می تواند در پرورش توانایی حل مسئله اثرگذار باشد. قوت یافتن نقش دانش آموزان ضعیف و پذیرش مفید بودن و کاربرد ابزارهای ریاضی از جمله تعمیم، اثبات، تخمین و حدس آگاهانه از مقایسه ی پاسخ های فردی و گروهی، قابل استنباط بود.

حل مسئله, مسئله ی باز-پاسخ, دانش آموزان پایه هفتم, آموزش ریاضی