حمید عبداللهیان - استاد ارتباطات. دانشگاه تهران
حسین کرمانی - دانشجوی دکترا، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

این مقاله به تحلیل شبکه و مطالعه همگان های شبکه ای در توئیتر در ایران می پردازد. توضیح آنکه توئیتر در رویدادهای سیاسی نقش پر رنگی یافته در حالیکه مطالعه منظم در این باره به اندازه اهمیت توئیتر رشد نکرده است. از این جهت، با توجه به اهمیت توئیتر در ایران و همچنین نقش همگان های شبکه ای در این رسانه اجتماعی، گام اول برای تحلیل نقش توئیتر در حوزه سیاست در ایران، شناخت و تحلیل ویژگی ها و ساختار این همگان های شبکه ای است. بنابراین، هدف این تحقیق شناسایی و تحلیل ساختار همگان های شبکه ای در توئیتر فارسی است. گردآوری داده ها برای تحقیق در بازه زمانی ۲۵ روزه انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ انجام شد. برای اجرای تحقیق، علاوه بر استفاده از مفهوم نظری همگان شبکه ای، روشهای تحلیل شبکه اجتماعی و تحلیل محتوای مردمنگارانه را ترکیب کرده ایم. با استفاده از شاخص ماژولاریتی (خوشه خوشه شدگی)، سه خوشه اصلی در شبکه ریتوئیت شناسایی شد: ۱- خوشه اصلاح طلبان، ۲- خوشه اصولگرایان و ۳- خوشه مهاجران. برای توصیف ویژگی های این سه همگان، کاربران موثر هر یک را بر اساس شاخص رتبه صفحه (PageRank) شناسایی کردیم. یافته ها نشان می دهد که کاربران موثر اغلب از روزنامه نگاران، رسانه ها و شهروندان عادی تشکیل می شوند. همچنین شکاف جنسیتی معناداری در همگان های شبکه ای وجود دارد. حساب کاربری اغلب اعضای این همگان ها بعد از انتخابات فعال مانده، اما اعضای این سه همگان از نظر داشتن هویت واقعی با یکدیگر تفاوت دارند.

توئیتر, همگان شبکه ای, ایران, رسانه های اجتماعی