پروانه عادل زاده - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز. ایران
کامران پاشایی فخری - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز. ایران

«خوان هشتم» اخوان ثالث، بازسازی فضای ایران باستان است و در آن توجه ویژه­ای به فلسفه زردشت شعر شده است. اخوان در این شعر، به سرانجام زندگی و فلسفه اصالت وجود قهرمانان نگاهی متفاوت از نگاه معمول فلسفه اصالت وجود و پوچ­گرایی غرب دارد؛ وی درصدد احیای فرهنگ ایران باستان و فلسفه و آیین زرتشت و مزدک است تا با این دیدگاه به عدالت اجتماعی، دادگری حال و گذشته معنایی متفاوت بدهد. از نظر اخوان، دیدگاه، اندیشه، هستی و مرگ قهرمان داستان با دید معمول غرب­ فرق دارد. از سویی دیگر، هم ریشه بودن اسطوره­های دینی- فلسفی هند و اروپایی و ایرانی سبب گردیده است تا رگه­هایی از فلسفه غرب نیز در شعر وی برجسته شود؛ از دیدگاه قهرمانان شعر، هستی، جاوید و وابسته به اهورامزداست و آنان «زندگی» را در برابر «نا- زندگی» قرار می­دهند که آن هم بخشی از هستی است، برخلاف اگزیستانسیالیست­های غربی و پوچ­گرایان که انسان را به «خود رها شده» و زندگی را پوچ می انگارند. وی این­گونه بر پوچی روزگار خویش غلبه می­کنند و به زندگی معنا می­دهد. در این پژوهش، تناقض­گویی­های اخوان در خصوص گذشته ایران باستان نیز مورد مداقه قرار گرفته است.

خوان هشتم, فلسفه زرتشت, پوچ گرایی, اخوان ثالث