نقدی بر مبانی و یافته های احمد صبحی منصور در باب قرآن و سنت

 احمد صبحی منصور –که نماد جریان قرآنیون و سنت ستیزی در مصر است – در دو کتاب «القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلامی» و «الصلاه بین القرآن الکریم و المسلمین» می­کوشد تا استدلال هایی برای مبنا و بنای خود فراهم سازد؛ سه مبنای وی به ترتیب ذیل است. ۱) قرآن تنها منبع و مصدر تشریع اسلامی است. ۲) بین نبی و رسول به عناوین شخصیت حقیقی و حقوقی تفاوت دارد و فقط از عنوان رسول تبعیت و پیروی واجب است، نه از نبی که شخصیت حقیقی است. ۳) پیامبر و صحابه دستور به منع کتابت داده اند، بنابراین چیزی به عنوان حدیث (سنت) حجیت ندارد. از این رو وی در توجیه عدم ذکر کیفیات تعداد رکعات نماز در قرآن و نیز عدم ذکر جزییات دیگر موضوعات احکام مانند حج و غیر آن استدلال هایی آورده اند که منجر به رد سنت برگرفته از معصوم می گردد.    نگارنده در این گفتار، دیدگاه­های او را بر اساس نوشتارهایش بیان می­دارد و کلام او را در دو مورد (مبنا و بنا) بررسی می­کند. منصور کفایت قرآن را بر دو آیه مبتنی می­داند: انعام ۳۸ و نحل ۸۹. در این مقاله روشن می­شود که عبارت «من شیء» و «کل شیء» به معنای «عموم اضافی» است نه «عام حقیقی». بعلاوه قرآن شان تبیین آیات و تعلیم کتاب را برای پیامبر قائل شده است. مبانی دیگر منصور، فرق نبی و رسول از دیدگاه قرآن و حیطه اطاعت از پیامبر است که نگارنده بر اساس قرآن به آنها پاسخ می­دهد. منصور سنت را نقیض قرآن می­داند و به اخبار نهی پیامبر از کتابت حدیث استناد می­کند. در این مقاله روشن شده که بناهای ساخته شده توسط منصور با مبناهای او تضاد جدی دارد.

Keywords:

صبحی منصور , احمد , قرآنیون مصر , القرآن و کفی مصدرا للتشریع الاسلامی (کتاب) , الصلاه بین القرآن الکریم و المسلمین (کتاب) , قرآنیون - سنت ستیزی , کفایت قرآن – بررسی ادله , نبوت – معنای نبی و رسول , شئون پیامبر – تعلیم کتاب , شئون پیامبر – تبیین آیات