فاطمه کبیری - کارشناس ارشد گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
احمد معینی - دانشیار گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
امین باقی زاده - دانشیار گروه بیوتکنولوژی، مرکز بین المللی علوم، تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، کرمان
زهرا موحدی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ملایر، ملایر

انگور یکی از محصول های باغی مهم و مورد توجه جهان است که در کشورهای زیادی کشت می شود. تولید کالوس در انگور می تواند با اهدافی از جمله ریزازدیادی از طریق رویان زایی، تولید متابولیت های ثانویه و انتقال ژن انجام شود. با توجه به این کاربردها، در این تحقیق آزمایش های مستقلی برای بهینه سازی کالوس زایی انگور انجام شده است. ابتدا، اثرات نوع محیط کشت (MS ،WPM  و B۵)، غلظت Kin در سه سطح ( ۱، ۲ و ۳ میلی گرم در لیتر) و غلظت NAA در چهار سطح (۰، ۱/۰، ۵/۰ و ۱ میلی گرم در لیتر) به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. همچنین در آزمایشات دیگر اثرات هریک از نمک های عناصر پرمصرف (KH۲PO۴، MgSO۴.۷H۲O، CaCl۲.۲H۲O، KNO۳وNH۴NO۳) با غلظت های ۲۵/۱، ۵/۱ و ۲ برابر غلظت آن در محیط کشت پایه MS) و نیز بررسی اثرات نوع و غلظت منبع هیدرات کربن (شکر معمولی، ساکارز و شکر قهوه ای در سه غلظت مختلف ۲۰، ۳۰ و ۴۰ گرم در لیتر) به صورت آزمایشات جداگانه و در قالب طرح کاملا تصادفی بررسی شدند. نتایج تاثیر محیط های کشت مختلف با غلظت های متفاوت تنظیم کننده های رشد گیاهی نشان داد که تیمار ۷T (محیط کشت MS حاوی ۵/۰ میلی گرم در لیتر NAA و ۲ میلی گرم در لیتر Kin)، در مقایسه با سایر تیمارها، دارای بیشترین متوسط وزن تر کالوس (۳۱/۱۲ گرم) بود. همچنین با افزایش ۲۵/۱ و ۵/۱ برابر در غلظت نمک هایMgSO۴.۷H۲O و NH۴NO۳ و نیز افزایش ۵/۱ و ۲ برابر در غلظت CaCl۲.۲H۲O در محیط کشت پایه MS، بیشترین متوسط وزن تر کالوس بدست آمد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، استفاده از ۳۰ گرم در لیتر شکر قهوه ای به عنوان منبع هیدرات کربن، بیشترین تاثیر را بر وزن کالوس داشت.

شرایط درون شیشه ای, عناصر ماکرو, کالوس