امیر محمد نژاد - دانشجوی کارشناسی معماری، دانشگاه انقلاب اسلامی تهران، تهران
ژیلا رشیدی - کارشناس زمین شناسی، دبیر آموزش وپرورش بوکان
سامان عزیزی - کارشناس ارشد مهندس معماری منظر، دانشگاه تهران

زمینه گرایی یکی از دیدگاه های شهرسازی است که ابعاد مختلف کالبدی، تاریخی، اجتماعی-فرهنگی، زیست محیطی اقتصادی و ... را شامل می شود. یکی از اهداف طراحی شهری زمینه گرا آشنایی با روش هایی است که برای ایجاد ارتباط بصری سازگار و همگون تر میان ساختمان ها، می توان از آن بهره جست. رویکرد طراحی شهری زمینه گرا، مبتنی بر توجه و احترام به ارزش های زمینه ای است و احترام به زمینه مستلزم هماهنگی میان اجزای بناهای مجاور یکدیگر و رعایت اصول و معیارهای طراحی بدنه شهری هست. معماری و شهرسازی سنتی ما همواره در تعامل با محیط اطراف خود بوده است. نمونه موردی پژوهش حاضر جداره خیابان قلعه سردار بوکان می باشد. این محور به دلیل وجود عناصر مهم تاریخی چون قلعه سردار یا ارگ بوکان، مسجد جامع بوکان و آب انبار قدیمی شهر در مجاورت آن و همچنین قرارگیری در یک محور پرتردد شهری اهمیت ویژه ای دارد. وجود طرحی جهت طراحی جداره ها با رویکرد زمینه گرایی و احترام به گذشته مکان می تواند منجر به خلق فضای دارای هویت و سرزنده شهری شود که این امر به نوبه خود می تواند در توسعه شهری پایدار شهر بوکان اثر مثبتی داشته باشد. روش مورداستفاده در این پژوهش روش توصیفی تحلیلی هست که در آن پژوهشگر ابتدا به مرور ادبیات موضوع و تهیه چارچوب نظری پژوهش پرداخته و بعد از تهیه آن به تحلیل جداره های محدوده بر اساس چارچوب نظری می پردازد. در مرحله بعد ضعف ها و قوت های هر جداره مشخص می گردد و اولویت های طراحی در هر بخش مشخص می شوند. در محدوده مورد مطالعه این پژوهش همانطور که بیان و اثبات شد معضلات بسیاری در زمینه زمینه گرایی وجود دارد. این معضلات در این پژوهش در قالب مبانی نظری تالیفی و مولفه ها و کیفیت های متناظر هر مولفه دسته بندی و بنابر شدت کاستی ها و با استفاده از نظر سنجی از کارشناسان امر به تفکیک جداره های منتخب از فضا اولویت بندی شدند. بعد از شناخت مشکل نوبت به ارایه راه حل جهت حل معضلات می رسد. در نهایت با توجه به کاستی ها و معضلات موجود ، به تفکیک هر مولفه سیاست ها و ضابطه هایی به همراه نمونه طراحی های مصداقی نمایش دهنده کاربرد هر ضابطه و سیاست ، ارائه شدند.

جداره شهری، طراحی شهری زمینه گرا، معیارهای طراحی زمینه گرا