صلاح الدین زاهدی - استادیار پژوهش، دکترای علوم و مهندسی آبخیزداری، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان
باقر قرمزچشمه - استادیار پژوهش، دکترای جغرافیای طبیعی، گروه هیدرولوژی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشو

تعیین رطوبت لایه های سطحی خاک از گام های نخستین برای شناسایی خصوصیات طبیعی وتوانایی هایویژه هر منطقه و بهره برداری بهینه از امکانات آن به طریق علمی می باشد. اطلاع دقیق از میزان رطوبتونوسان های آن می تواند، راهکارهایی مناسب در جهت تهیه نقشه های رطوبت لا یه سطحی خاک، پیش بینیوقوع طوفان های خاک و ریزگردها، پیش بینی سیل، خشکسالی وسایر پدیده های اقلیمی، تعیین فصل چرایدام در مراتع و تعیین زمان کشت و آبیاری گیاهان فراهم نماید. هدف از این مطالعه تعیین اثرات پارامترهایتوپوگرافی بر تغییرات رطوبت سطحی خاک در دو مقیاس زمان و مکان در یک حوزه آبخیز است. بدینمنظور از روش نمونه برداری زمینی استفاده گردید لذا ابتدا نقاط نمونه گیری ثابت در منطقه مطالعاتی با توجهبه شرایط توپوگرافی مشخص شده و ماهیانه دو بار از این نقاط نمونه خاک برای اندازه گیری رطوبتبرداشت شده و پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه درصد رطوبت سطحی مشخص گردید. بیشترین تغییراتو نوسانات رطوبت به ترتیب مربوط به شیب های جنوب غرب، جنوب شرق، شمال غرب و شمال شرقاست. بیشترین میزان ذخیره رطوبت خاک به ترتیب مربوط به پای شیب، ستیغ، شانه شیب و میانه شیب است.بطور کلی نتایج نشان دادند که متغیرهای شیب شامل جهت های اصلی، جهت های فرعی و موقعیت شیب ازعوامل موثر در تغییرات رطوبت خاک سطحی می باشند.

نمونه گیری خاک، جهت شیب، موقعیت شیب، رطوبت سطحی خاک