محمدرضا جوادی - استادیار گروه منابع طبیعی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
امین رجحان - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه منابع طبیعی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران
محمدرضا غفارخانی سلطانیه - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه منابع طبیعی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران

فرسایش خاک از جمله مخاطراتی است که امروزه بخش اعظمی از مناطق مختلف جهان تحت تاثیر آن واقع بوده وپیامدهای ناشی از آن از مهمترین مشکلات زیست محیطی به شمار می آید. از جمله مناطقی که امروزه بطور آگاهانه وغیرآگاهانه در معرض تخریب قرار دارند، عرصه های جنگلی می باشند که این تخریب به دلایل مختلف من جمله با اهدافبرداشت چوب بصورت غیر اصولی (قاچاق) و اصولی (از طریق جاده سازی و ....) صورت می گیرد. از عوامل مهم تولیدرواناب و رسوب در مناطق جنگلی بر هم خوردن شرایط خاک و پوشش گیاهی از طریق ایجاد جاده و جاده سازی است کهاین امر منجر به برهم خوردگی تعادل شرایط آب، خاک و پوشش در این عرصه ها شده و مشکلات بعدی را به دنبالخواهد داشت. از اینرو این پژوهش با هدف شناخت بهتر نقش پوشش گیاهی در کنترل فرسایش خاک و تولید رواناب ورسوب در ترانشه های خاک برداری جاده های عرصه های جنگلی با استفاده از شبیه ساز باران در حوزه آبخیز نومه رود انجامشده است. برای این بررسی ابتدا سه طبقه پوشش گیاهی ۰-۱۵، ۱۵-۳۰، ۳۰-۶۰ درصد مشخص شد و در این طبقاتبارش شبیه سازی شده با مشخصات منطقه توسط بارانساز ایجاد و حجم رواناب خروجی و رسوب تولیدی ناشی از آنبدست آمد. نتایج نشان داد که حجم رواناب و رسوب در طبقه اول و سوم پوشش گیاهی با مقدار ۳۱/۵ لیتر، ۲۴/۱ گرم و۲۱ لیتر، ۱۱/۲ گرم به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار بوده است. در طبقه اول، زمان شروع رواناب ۲۱ ثانیه و در طبقه سومبه ۵۸ ثانیه افزایش یافته است. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که با افزایش مقدار پوشش گیاهی مقداررواناب و رسوب تولیدی ترانشه کاهش و زمان ایجاد رواناب افزایش یافته است.

حوزه آبخیز نومه رود، جنگل، شبیه ساز باران، درصد پوشش گیاهی، رواناب و رسوب