معصومه پرنده - دانشجوی دوره کارشناسی پیوسته رشته آموزش زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر شیراز،
فائزه مبارکی - دانشجوی دوره کارشناسی پیوسته رشته آموزش زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر شیراز،
لیلا رضائیان - استادیار گروه علوم پایه ،دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید باهنر شیراز

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی محتوای کتاب زیست شناسی پایه دهم چاپ ۱۳۹۸-۹۹ براساس عوامل خلاقیت گیلفورد (حافظه شناختی، تفکر همگرا و واگرا و قضاوت ارزشیاب) انجام شده است .یک تحقیق توصیفی -کاربردی است که از الگوی تحلیل محتوای کمی استفاده گردیده است. جامعه آماری و نمونه آماری این پژوهش یکی و کل کتاب زیست شناسی پایه دهم دوره دوم متوسطه میباشد. ابزار گردآوری در پژوهش حاضر فرم محقق ساخته براساس عوامل خلاقیت گیلفورد است. برای تحلیل محتوای کتاب زیست شناسی پایه دهم از یک طرح کدگذاری استفاده شده است. ابتدا محتوای کتاب زیست شناسی پایه دهم به سه قسمت متن،تصاویر و فعالیت تقسیم، سپس با تطبیق جمله به جمله درهر فصل با عوامل خلاقیت توسط محقق، فراوانی مربوط به آن به صورت جدول و درصد ثبت گردید. محقق به منظور اعتباریابی (روایی صوری) ابزار تحقیق از نظرات و دیدگاه های صاحب نظران و متخصصان تعلیم و تربیت و اساتید علوم تربیتی و زیست شناسی دانشگاه فرهنگیان استفاده کرده و برای اندازه گیری میزان پایایی ابزار، از فرمول پایایی هولستی استفاده شده است. یافته ها نشان داد. از مجموع ۱۷۸۰ واحد کد گذاری شده،۱۲۲۵ واحد به حافظه شناختی یعنی ۶۸/۸درصد، ۴۴۰ واحد به تفکر همگرا یعنی ۲۴/۷درصد، ۸۰ واحد به تفکر ارزشیاب یعنی ۴/۴ درصد و ۳۵ واحد به تفکر واگرا یعنی۱/۹ درصد اختصاص یافته است نتیجه گیری میشود.در محتوای کتاب زیست شناسی پایه دهم بین سطوح گوناگون خلاقیت گیلفورد تعادل مناسبی وجود ندارد ، تاکید بیش از حد به سطح حافظه شناختی و تفکر همگرا دارد و به تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب در حد ضعیفی توجه شده است بایستی در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود.

تحلیل محتوا، زیست شناسی پایه دهم، خلاقیت گیلفورد