بهروز نصیری - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه لرستان
فاطمه امرایی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آب و هواشناسی دانشگاه لرستان

کشور ایران و به تبع آن استان لرستان به علت واقع شدن در کمربند خشک و نیمه خشک و دارا بودن مزارع کشت دیم با چالش های محیطی از جمله : خشکسالی، گرما و سرما مواجه است. از آنجا که وقوع بارش یکی از فاکتورهای مهم در تولید گندم دیم است، در این تحقیق از تعریف دوم استرن استفاده شده است «تاریخ اولین بارش موثر گندم زمانی است که جمع بارندگی روزانه به پنج میلی متر برسد، به شرطی که ۱۵ روز بعد از آن خشکی نباشد».در این تحقیق با استفاده از داده های هواشناسی ایستگاه های واقع در محدوده مطالعاتی زمان وقوع اولین بارش موثر با احتمالات ۵۰ و ۷۵ درصد محاسبه و همچنین درجه - روز ۳ تمام مراحل فنولوژی رشد و نمو گندم بر مبنای چهار درجه سانتی گراد برای کلیه ایستگاه های مورد مطالعه از زمان وقوع بارش اولیه تعیین شده است. لذا بر اساس نتایج بدست آمده اولین بارش موثر(از مبدا مهر ماه) بر اساس احتمال ۷۵ درصد از ۱۴ آبان در نورآباد تا ۲۱ آبان در پلدختر متغیر می باشد. و همچنین بر اساس محاسبه ۷۵ درصد، جوانه زدن بذر گندم از ۳۰ آبان در پلدختر تا ششم فروردین در نورآباد متغیر و خاتمه مراحل فنولوژی از هفتم خرداد در پلدختر تا چهارم شهریور در نورآباد ادامه دارد.

تقویم زراعی، بارش موثر، درجه روز، فنولوژی، گندم دیم