مهدی نظیری - کارشناسی مکانیزاسیون، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی. سازمان تحقیقات ترویج و آموزش کشاورزی، وزارت جهادکشاورزی، تهران
محمد منافی دستجردی - دانشجو دکترا، گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران.

یکی از تمایلات عمده فعالیت های تولید دام در ایران و به طورکلی در کشورهای توسعه یافته شدت بخشیدن به تولید دام و افزایش اندازه واحدهای تولیدی است. و افزایش تعداد دام با افزایش فضولاتهمراه است و این افزایش، تهدید برای آلودگی محیط زیست است. و در سال های اخیر با توجه به اینکه منابع انرژی تجدید ناپذیر رو به اتمام هستند. بحران انرژی را می توان مهم ترین بحران پیش روی بشر دانست. بنابراین استفاده از بیوگاز علاوه بر تامین انرژی، اثرات چشمگیری در کاهش گازهای گلخانه ای و تولید کود بهداشتی دارد. بدین منظور طرح حاضر دارای دو بخش اساسی می باشد؛ بخش اول مربوط به پتانسیل سنجی تولید بیوگاز از ضایعات دامی (گوسفند و بز) است و در بخش دوم به بررسی پتانسیل سنجی تولید برق از گاز تولیدشده و مقایسه آن با نیاز برق بخش کشاورزی پرداخته شد. در این تحقیق ابتدا با مطالعات منابع و کتابخانه ای و آمارنامه های موجود میزان تولید سالیانه ضایعات دامی موردنظر برآورد گردید. در ادامه پتانسیل تولید بیوگاز از منابع دامی کشور بررسی شد. نتایج نشان داد که پتانسیل تولید ۱۰۷۹۶ میلیون مترمکعب بیوگاز به طور سالانه از ۲۶ تن کود گوسفند و بز موجود در کشور وجود دارد. از این مقدار گاز می توان پیش بینی کرد ۵۵۰۶۰ گیگاوات ساعت بر سال برق تولید شود. که این رقم ۵ / ۱ برابر مصرف سالیانه برق بخش کشاورزی است. درآمد حاصل از فروش برق پیش بینی شده بالغ بر ۳۸۶ / ۱۷۶۱۹ میلیارد تومان است. به طورکلی با انجام این تحقیقات و بررسی پتانسیل تولید بیوگاز و انرژی از منابع زیست توده در ایران مشخص گردید که این عملیات با رویکرد تامین انرژی مصرفی بخش کشاورزی قابلیت اجرایی و ازجمله راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در کشور بود. که جهت بهره برداری نیاز به ارزیابی فنی و اقتصادی دقیق تری می باشد.

انرژی، بیوگاز، زیست توده، پتانسیل سنجی