یحیی رنجبران بنه کهل - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری گرایش آمایش سرزمین دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره)
محمد جان بزرگی - دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی پردیس ارس دانشگاه تهران
زینب علاماتی - دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران

همگام با رشد شتاب زده شهرها و پیچیده شدن فرآیندهای درونی جوامع، بر تعداد بحران ها و پیچیدگی شهرها نیز افزوده می شود و در پی آن، آسیب پذیری افزایش می یابد. با توجه به اینکه که انسان محوریت اصلی در آسیب پذیری و مقابله با بحران است و نیز فضاهای شهری دربرگیرنده بیش ترین جمعیت هستند، توجه به این فضاها نیاز مبرم عصر کنونی می باشد. در این راستا به منظور سیاست گذاری کاهش آسیب پذیری فضاهای شهری در مقابل مخاطرات طبیعی و لزوم اتخاذ صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات متناسب با آن و همچنین با توجه به پیشرفت دانش و تکنولوژی بشری، برای ارائه تصویری روشن از عواقب ناشی از مخاطرات، ارزیابی پهنه های آسیب پذیر شهری ضروری است. این ارزیابی و برنامه ریزی در راستای آن، کارآمدترین و یا شاید بهترین گزینه مدیریت و برنامه ریزی شهری برای مقابله با مخاطرات طبیعی و به خصوص زلزله می باشد.از همین رو مقاله حاضر با هدف تعیین چگونگی مدیریت در قبل، حین و بعد از زلزله و کشف و چگونگی کاهش آسیب پذیری شهری در برابر زلزله صورت گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی تحلیلی، می باشد. یافته ها نشان می دهد با وجود آنکه یکی از مهم ترین عوامل موثر در افزایش و یا کاهش میزان خسارات و تعداد تلفات انسانی در هنگام بروز بلایای طبیعی، وجود یا عدم وجود سیستم مدیریت بحران کارا بوده است. اما متاسفانه در کشور ایران استفاده از طرح های ثانویه از جمله بالا بردن استانداردهای ساخت و ساز و تدوین آیین نامه های مربوطه، مقاوم سازی ساختمان ها و تاسیسات موجود شهری در برابر زلزله صورت نگرفته است. بنابراین لازم است که در کلیه استان ها و شهرستان ها براساس چرخه مدیریت بحران، برنامه ریزی لازم صورت گرفته و با توجه به فراوانی و احتمال وقوع بلایای طبیعی هر منطقه، سناریوهای مختلفی تهیه و به اجرا گذاشته شده و با انجام تمرینات منظم و برنامه ریزی شده، تجربیات لازم در خصوص چگونگی اداره بحران، در شرایط غیربحرانی به دست آمده و براساس نتایج حاصله از تمرینات انجام شده، آمادگی لازم برای مواجهه و مقابله اصولی بابحران های احتمالی کسب گردد.

مخاطرات طبیعی، مدیریت بحران، آسیب پذیری شهری، زلزله