فائزه جوادزاده کلهرودی - دانشکده مهندسی متالورژی و مواد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حمیدرضا کوه دار - دانشکده مهندسی متالورژی و مواد، دانشگاه تهران، تهران، ایران
حسن شیرازی - دکترای دانشکده مهندسی متالورژی و مواد دانشگاه توهوکو ژاپن
حمیدرضا جعفریان - دانشکده مهندسی متالورژی و مواد، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
محمود نیلی احمدآبادی - استاد دانشکده مهندسی متالورژی و مواد دانشگاه تهران

در پژوهش حاضر، تاثیر تغییرشکل پلاستیک شدید به روش پیچش تحت فشار بالا به همراه آنیل در منطقه دو فازی فریت-آستنیت بر ریزساختار، خواص مکانیکی و سودوالاستیسیته فولاد مارتنزیتی کم کربن Fe-۱۰Ni-۷Mn (wt.%) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه ها در سه حالت پس از آنیل محلولی و آنیل هم دما در دماهای ℃ ۵۸۰ و ۶۰۰ به مدت ۲ ساعت در معرض فرآیند پیچش تحت فشار بالا قرار گرفتند. نتایج حاکی از آن است که اعمال ۲۰ دور فرآیند پیچش تحت فشار بالا بر نمونه های آنیل محلولی و آنیل شده موجب بهبود چشمگیر سختی و استحکام نهایی، کاهش اندازه دانه به ابعاد نانومتری و دستیابی به چکش خواری مطلوب شده است. بررسی های فازی نشان داد که فرآیند پیچش تحت فشار بالا موجب رخداد دگرگونی معکوس مارتنزیت به آستنیت در نمونه آنیل محلولی و دگرگونی آستنیت به مارتنزیت در نمونه های آنیل شده در منطقه دوفازی آستنیت-فریت شده است. در مقایسه سه نمونه مورد مطالعه، نمونه آنیل شده در دمای C° ۶۰۰ و سپس فرآوری شده با فرآیند پیچش تحت فشار بالا، سختی مطلوبتر با بیشترین میزان یکنواختی و همچنین استحکام نهایی و تغییرطول تا شکست بهینه ای نسبت به دو نمونه دیگر ارائه داد. به دلیل درصد آستنیت بیشتر موجود در ریزساختار این نمونه، اندازه دانه کوچک و استحکام نهایی بیشتر، امکان حرکت برگشت پذیر فصل مشترک فازهای آستنیت و مارتنزیت اپسیلن بهتر مهیا شد و در نتیجه میزان سودوالاستیک به دست آمده از این نمونه نسبت به دو حالت دیگر اندکی بیشتر بوده است.

فولاد مارتنزیتی کم کربن Fe-۱۰Ni-۷Mn (wt.%), پیچش تحت فشار بالا, آنیل در منطقه دو فازی, خواص مکانیکی, رفتار سودوالاستیسیته