رسول کرمیانی - استادیار گروه زیست شناسی دانشکده علوم، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

بررسی پیامدهای تغییرات اقلیم بر پراکنش و استقرار گونه ها برای بیشتر پژوهشگران جالب و تامل برانگیز است. سمندر کردستانی (Neurergus derjugini) ازجمله گونه های به شدت در خطر انقراض (Critically Endangered) در فهرست سرخ IUCNاست و در کوههایاورماندرایران،مرزعراقو ترکیه پراکنش دارد. امروزه جمعیت این گونه به دلیل عوامل متعددی ازجمله تغییر اقلیم رو به کاهش و در معرض تهدید جدی است. در این مطالعه با استفاده از رویکرد بی نظمی بیشینه (MaxEnt) براساس متغیرهای اقلیمی (بارشی و حرارتی) و توپوگرافی (ارتفاع و شیب)، پتانسیل پراکنش، تعیین زیستگاههای مناسب و پیش بینی آنها در عصر حاضر و آینده (سال ۲۰۳۰) با استفاده از سناریوهای نماینده خط سیر غلظت گازهای گلخانه ای (RCP ۲.۶ و RCP ۸.۵) برای سمندر کردستانی ارزیابی شد. میزان بارش سردترین سه ماهه سال (۸/۳۸ درصد)، شیب زمین (۸/۲۶ درصد) و دامنه تغییرات سالانه دما (۶/۱۳ درصد) عوامل مهم شکل دهنده پراکنش N. derjugini در دوره معاصر بودند. برای سال ۲۰۳۰ در سناریوهای RCP ۲.۶و RCP ۸.۵ به ترتیب میزان بارش در سردترین سه ماه سال (۸/۴۳ و ۷/۴۲ درصد)، توزیع فصلی بارش (۲۸ و ۶/۳۰ درصد) و تغییرات فصلی دما (۰۸/۲۰ و ۲/۲۴ درصد) عوامل مهم شکل دهنده پراکنش گونه بودند. به نظر می رسد تغییر اقلیم نقش چشمگیری در تکه تکه شدن و از بین رفتن زیستگاههای N. derjugini در عصر حاضر و آینده دارد؛ هرچند نمی شود فعالیت بشر را در تخریب و تغییر زیستگاهها نادیده گرفت.

سمندر کردستانی, شرایط اقلیم, پتانسیل پراکنش, آینده