ایوب منتی - دکتری روابط بین الملل دانشگاه تهران، تهران، ایران

هژمونی گفتمان اسلام گرایی سیاسی بعد از سال ۲۰۰۳، منازعات فرقه ای و ظهور داعش در سال ۲۰۱۴، از عواملی بوده اند که باعث کم توجهی به تاثیرات «ناسیونالیسم عربی _عراقی» در عرصه سیاسی عراق جدید شده اند، اما ناسیونالیسم عربی _عراقی، ریشه دیرینی در تاریخ مدرن عراق دارد و تا سال ۲۰۰۳، در قالب مدل های مختلف، گفتمانی مسلط در صحنه سیاسی بوده است. تاثیرات این گفتمان سیاسی، از اشغال عراق تا به امروز نیز، امری مشهود بوده است. این تاثیرگذاری را می توان در پیروزی برخی از نیروهای سیاسی ناسیونالیست سکولار و مذهبی در انتخابات ها، گفتار سیاسی رهبران سیاسی و تلاش آن ها جهت متوازن سازی روابط عراق با کشورهای دیگر ملاحظه کرد. مقاله حاضر، نه تنها به دو گفتمان اصلی ناسیونالیستی در تاریخ عراق مدرن پرداخته، بلکه نقش مهم این ایدئولوژی را بعد از سال ۲۰۰۳ کاوش کرده است. به نظر می رسد، با توجه به ناکارآمدی نیروهای سیاسی مسلط بر صحنه سیاسی در این دو دهه و چالش های متعددی که پیشروی حکمرانی باثبات و دموکراتیک در این کشور قرار دارد، توسل به گفتمان ناسیونالیستی و نقش آن در بسیج سیاسی در آینده بیش از پیش افزایش یابد.

ناسیونالیسم عراقی, اسلامگرایی سیاسی, عراق جدید, پان عربیسم بعث, ملت سازی