مجتبی جهانی فر - دانشجوی دکتری سنجش و اندازه گیری، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
ابراهیم خدایی - دانشیار گروه روش ها و برنامه های آموزشی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
جلیل یونسی - دانشیار گروه سنجش و اندازه گیری دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی
سیدامین موسوی - استادیار دانشکده آموزش دانشگاه ساسکاچوان کانادا

 آزمون های مرکب شامل چند خرده آزمون هستند که ممکن است به لحاظ محتوا و تعداد پرسش ها متفاوت باشند. برای تفسیر پذیری بهتر و مقایسه پذیر کردن نمره خرده آزمون ها، نمره خام به دست آمده از خرده آزمون ها به مقیاس مشترکی تبدیل می شود که به آن نمره مقیاس گفته می شود. یکی از روش های مرسوم تبدیل نمره های خام به نمره های مقیاس، تبدیل مقیاس نرمال است. در این تبدیل از فراوانی تراکمی و رتبه درصدی هر نمره برای ساختن نمره مقیاس استفاده می شود. هدف این پژوهش، بررسی اثر به کارگیری روش پیش هموار سازی فراوانی نمره ها و پس هموارسازی آنها بر میزان خطای استاندارد اندازه گیری شرطی نمره های مقیاس است. برای بررسی این اثر از ۱۰۰۰۰ داده شبیه سازی شده و ۱۰۰۰۰ داده واقعی آزمون سراسری ایران در گروه آزمایشی ریاضی و فنی در سال ۱۳۹۵ بهره گرفته شد. همچنین از روش های هموارسازی دو جمله ای کرنل و هموارسازی اسپلاین به ترتیب برای هموار کردن فراوانی نسبی نمره ها و نمره های مقیاس استفاده شد. برای مقایسه نمره های مقیاس ساخته شده از خطای استاندارد اندازه گیری شرطی نمره ها بهره گرفته شد. نتایج پژوهش، نشان دهنده مقدار بالای ضریب پایایی برای همه روش ها بود. ضمن اینکه تحلیل نمودار و میانگین خطای استاندارد اندازه گیری شرطی نشان داد که در آن دسته از روش های تبدیل نمره های خام به نمره های مقیاس که از پیش هموار سازی فراوانی، استفاده شده است، میانگین خطای استاندارد اندازه گیری شرطی کمتر بوده و استفاده از پیش هموار سازی تا حد مطلوبی نوسان خطا برای سطوح مختلف نمره ها را کاهش داده است.

هموار سازی, نمره های مقیاس, تبدیل مقیاس نرمال, خطای استاندارد اندازه گیری شرطی