اشکان نوری - استادیار گروه مهندسی مواد و متالورژی-دانشگاه اراک
جمال الدین فرشته خصلت - مهندس و کارشناس ارشد-شرکت مالیبل سایپا
قاسم عیسی آبادی - استایار گروه مهندسی مواد و متالورژی-دانشگاه اراک

در این پژوهش اثر عملیات فوق پیری و دمای آن و نیز افزودن نایوبیم بر ریزساختار و خواص کششی فولاد نورد سرد شده دوفازی مطالعه شد. به منظور مقایسه، از دو فولاد کم کربن مختلف که یکی حاوی نایوبیم و دیگری فاقد آن بود استفاده شد. فولادها به مدت ۵ دقیقه در دمای میان بحرانیC۷۷۰⁰ آنیل شدند و سپس در حمام نمک در پنج دمای مختلف به مدت ۱۲ دقیقه فوق پیر شده و در انتها به آرامی تا دمای اتاق در هوا سرد شدند. ریزساختار نمونه ها از طریق میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و خواص کششی آنها به وسیله آزمون کشش تک محوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که دمای فرآیند فوق پیری تاثیری قابل توجه بر ریزساختار و خواص کششی هر دو فولاد دارد. این اثر همچنین در دو رژیم دمایی بالا و پایین متفاوت است. در رژیم دمایی پایین، افزایش دمای فوق پیری، استحکام تسلیم و کششی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد در حالی که ازدیا طول نسبی را با نرخ زیادی افزایش می دهد. در رژیم دمایی بالا افزایش دما تاثیر قابل توجهی بر ازدیاد طول نسبی ندارد؛ در حالی که استحکام تسلیم را افزایش و استحکام کششی را کاهش می دهد. بررسی فولاد دوفازی نایوبیم دار نشان داد که افزودن نایوبیم به فولاد به طور کلی باعث افزایش قابل ملاحظه در استحکام گردیده و پایداری استحکام در دمای بالا را افزایش می دهد. نتایج از طریق بستگی خواص کششی با ریزساختار مورد بحث واقع شد.

فولاد دو فازی نایوبیم دار, فوق پیری, ریزساختار, خواص کششی