مریم حیدری - مدرس دانشگاه و وکیل دادگستری

علیرغم اینکه اشخاص در روند عادی امورات مدنی و تجاری خودشان انتظار دارند که قرار دادهای آنها به تمام کمال اجرا شودو هیچیک از طرفین نتوانند بطور یک جانبه آنها را فسخ نمایند. معهذا مواردی اتفاق می افتد که یکی از طرفین به تنهاییبتواند الزام ناشی از عقد را به سود خود بر هم زند . فسخ معامله از ناحیه یکی از متعاملین ، چنانچه مطابق شرایط مقرر درقانون یا قرار داد صورت گیرد طرفین را از انجام تعهداتی که موجب عقد بر عهده گرفته اند معاف می کند و هر دو طرف میتواند به انحلال عقد در نتیجه اعلام فسخ یکی از طرفین ، استناد کند. بعد از اعلام فسخ عدول فسخ کننده اصولا تاثیری نداردزیرا که با اعلام فسخ عقد فیمابین منحل و روابط قرار دادی متعاملین قطع می گردد و عدول بعدی فسخ کننده موجب اعادهوضعیت قرار دادی آنها نخواهد بود و انعقاد مجدد عقد بیع منوط به تراضی طرفین است. در حقوق ایران فسخ عقد باعث انحلالآن و قطع آثار حقوقی عقد است اگر عقد هنوز اجرا نشده طرفین از اجرای تعهدات ناشی از عقد مبری می شوند و اگر عقد اجراشده باشد آثار حقوقی آن در فاصله انعقاد تا زمان فسخ به قوت خود باقی است. چنانچه شخص فسخ کننده بعد از فسخ مالمتعلق به طرف دیگر را همچنان در تصرف خود نگه دارد ید او غاصبانه خواهد بود. اصولا تلف یا انتقال مورد معامله به دیگریموجب سقوط حق فسخ نخواهد شد مگر این که ذوالخیار با آگاهی از خیار فسخ تصرفاتی نماید که نوعا حاکی از رضایت بهمعامله و انصرف از حق فسخ باشد در صورت تلف یا انتقال به غیر شخص ملزم است بدل مورد معامله را از حق فسخ باشد درصورت تلف یا انتفال به غیر شخص ملزم است بدل مورد معامله را از مثل یا قیمت به مالک از عقد برگرداند و خیار عیب از اینحکم مستثناست و در این مورد فقط حق مطالبه ارزش باقی است.

قرارداد ، فسخ ، بیع ،حقوق، عوضین