نیما خالدی - موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

زیره سبز (Cuminum cyminum L.) یکی از مهمترین و اقتصادی ترین گیاهان دارویی است. قارچهای بذرزاد به عنوان یکی از مهمترین عواملی که سلامت بذور را به خطر میاندازند و منجر به کاهش شاخصهای جوانه زنی و بنیه و نهایتا کاهش عملکرد خواهند شد. هدف از این مطالعه شناسایی قارچهای بذرزاد زیره سبز از برخی مزارع در ایران است. به منظور شناسایی قارچهای بذرزاد از مزارع مشهد، قوچان و فریمان بر اساس ضوابط انجمن بین المللی آزمون بذر نمونه برداری شد. برای جداسازی قارچها، بذرهای زیره سبز پس از شستشو و ضدعفونی سطحی با محلول هیپوکلریت سدیم یک درصد بر روی محیط کشتهای عمومی و اختصاصی با تناوب نوری ۱۲ ساعت روشنایی و ۱۲ ساعت تاریکی در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد کشت داده شدند. تهیه کشت خالص قارچ ها به روش تک اسپور و نوک ریسه کردن بر روی محیط کشت آب - آگار دو درصدی انجام شد. در مجموع ۴۵ جدایه بر اساس ویژگیهای ریخت شناختی و مولکولی (بر اساس تعیین توالی نوکلئوتیدی نواحی ITS-rDNA تکثیر شده با آغازگرهای ITS۱ و ITS۴ و همچنین بخشی از ژن بتا توبولین)، آرایه های مختلف قارچی Alternaria alternata، A. burnsii، Fusarium oxysporum و F. solani شناسایی شدند. به طور کلی بیشترین فراوانی قارچهای جداسازی شده مربوط به جنس Alternaria بود. در میان گونه های شناسایی شده، A. alternata گونه غالب با بیشترین درصد فراوانی در نمونه های آلوده و تراکم نسبی به ترتیب به میزان ۱۰۰ درصد و ۶۶/۷ درصد بود. بذور زیره سبز جمع آوری شده از مزارع مشهد به قارچ، بیشتر از سایر مزارع نمونه برداری شده آلوده بودند.

بذر، ریخت شناختی، سلامت بذر، مولکولی