مینو رمضانعلی علی اکبر - ایران، تهران، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم زیستی،
منیژه پاکروان فرد - ایران، تهران، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم زیستی،
علی سنبلی - ایران، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی

بابونه در زبان انگلیسی (Chamomile) نام عمومی است که برای انواع مختلفی از گیاهان هم خانواده با مینای چمنی از تیره کاسنیان (Composite) به کار برده میشود. گیاه بابونه (Anthemis nobilis) با نام رایج بابونه حقیقی ، گیاهی زیبا و معطر بوده که اغلب در چمنزارها و زمینهای شنی میروید. بابونه از گیاهان بومی منطقه مدیترانه بوده، ولی منشا آن را در آسیای صغیر گزارش کردهاند. البته امروزه پراکندگی وسیعی در اروپا، آسیا، آفریقای شمالی، آمریکا و استرالیا پیدا کرده است و در کشور ایران، گونه های مختلف آن در ناحیه ایران-توران یافت میگردد. گلهای بابونه به علت داشتن اسانس روغنی آنته مین (Anthemine) ، تانن، فیتوسترول وهمچنین ماده ای تلخ بنام اسیدآنته میک (Anthemique Acid) نه تنها در صنعت دارویی بلکه در صنایع آرایش و بهداشتی و غذایی نیز به طور وسیعی مورد استفاده قرار میگیرد. گونه های دیگری از جنس های Tripleurospermum، Matricaria و Tanacetum که شباهت ریخت شناسی به بابونه واقعی دارند، تحت نامهای Tripleurospermum disciforme (بابونه کاذب)، Matricaria chamamilla (بابونه آلمانی) و Tanacetum parthenium (بابونه گاوی) با نام عمومی بابونه به فروش میرسد، در حالی که تنها دو گونه Anthemis nobilis وMatricaria chamamilla دارای خواص دارویی میباشند. وجه تمایز گونه های ذکر شده در ساختار گل، شکل و رنگ برگها و حتی کرکهای روی ساقه مطرح میگردد، اما شناسایی نمونه های هرباریومی و یا فروشی با این ویژگیها دشوار میباشد. در حالیکه خصوصیات میوه این گیاه که از نوع فندقه است در بین این گونه ها تفاوت زیادی داشته و کمک شایانی برای شناسایی بهتر، استخراج مواد موثر ئ استفاده از خواص گونه های دارویی است. هدف از این پژوهش ارائه صفات ریزریخت شناسی فندقه جهت جداسازی گونه های مختلف بابونه موجود در بازار است. به این منظور ویژگیهای ریزریخت شناسی فندقه گونه های فوق با استفاده از استریو میکروسکوپ و میکروسکوپ الکترونی نگاره مورد بررسی میگیرد.

گیاهان دارویی، بابونه کاذب، بابونه آلمانی، بابونه گاوی، فندقه