تورج هاشمی - گروه روان شناسی بالینی دانشگاه تبریز
مجید محمود علیلو - گروه روان شناسی بالینی دانشگاه تبریز
حمید پورشریفی - گروه روان شناسی بالینی دانشگاه تبریز
منصور بیرامی - گروه روان شناسی بالینی دانشگاه تبریز
فاطمه نعمتی سوگلی تپه - گروه روان شناسی دانشگاه پیام نور

مقدمه: دیابت به عنوان یک بیماری مزمن به رفتارهای خود- مراقبتی ویژه ای تا پایان عمر نیاز دارد. عوامل روان شناختی نقش مهمی در پیروی از برنامه های خود- مراقبتی در بین بیماران مبتلا به دیابت دارند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی نقش ویژگی های شخصیت و راهبردهای مقابله ای در خود- مراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ بود. روش: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، ۳۲۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ با روش نمونه گیری در دسترس از انجمن دیابت و بیمارستان سینای شهر تبریز انتخاب شده و با استفاده از پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو، پرسشنامه مقابله لازاروس- فولکمن و مقیاس رفتارهای خود- مراقبتی دیابت مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحلیل مسیر نشان داد که روان رنجوری، برون گرایی و وظیفه شناسی توانستند رفتارهای خود- مراقبتی را در بین بیماران دیابتی نوع ۲ پیش بینی کنند و هر دو راهبرد مقابله ای هیجان- مدار و مساله- مدار قادر به تعدیل روابط بین ویژگی های شخصیت و رفتارهای خود- مراقبتی بودند. نتیجه گیری: راهبردهای مقابله ای رابطه بین ویژگی های شخصیت و خود- مراقبتی را در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ تحت تاثیر قرار می دهند. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در برنامه ریزی های پیشگیرانه و شناسایی بیماران در معرض خطر بالا در تبعیت ضعیف از برنامه های خود- مراقبتی و طراحی مداخله های روان شناختی مفید باشد.

واژه های کلیدی: ویژگی های شخصیت, راهبردهای مقابله ای, خود- مراقبتی, دیابت نوع ۲