علی مشهدی - دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه میردورقی - دانشگاه فردوسی مشهد
جعفر حسنی - دانشگاه تربیت معلم تهران

مقدمه: نظم جویی هیجان مولفه ی مرکزی در سازماندهی رفتار سازگارانه و جلوگیری از بروز هیجان های منفی و رفتارهای ناسازگارانه می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان در اختلال های درونی سازی کودکان (افسردگی و اضطراب) صورت گرفت. روش: در قالب یک طرح همبستگی، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از میان دانش آموزان پایه سوم، چهارم و پنجم ابتدایی مدارس دولتی شهر مشهد در سال تحصیلی ۹۰-۸۹، تعداد ۵۳۱ دانش آموز شامل ۲۵۴ نفر پسر و ۲۶۱ نفر دختر انتخاب شدند و پرسشنامه راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان فرم کودکان، مقیاس اضطراب چند بعدی کودکان و مقیاس افسردگی کودکان را تکمیل نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیری به شیوه ی گام به گام انجام شد. یافته ها: ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که راهبردهای ملامت خود، نشخوارگری، فاجعه سازی و ملامت دیگران رابطه ی مثبت با اضطراب و افسردگی دارند. در حالیکه رابطه راهبردهای پذیرش، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی و ارزیابی مجدد مثبت با هر دو مولفه ی اضطراب و افسردگی منفی بود. همچنین راهبرد دیدگاه گیری فقط با اضطراب به صورت منفی همبسته بود. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری به شیوه ی گام به گام نشان داد که راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان نشخوارگری، فاجعه سازی، ملامت خویش و تمرکز مجدد بر برنامه ریزی مولفه ی اضطراب را پیش بینی می نمایند. علاوه بر این، راهبردهای فاجعه سازی، ملامت دیگران، تمرکز مجدد مثبت، پذیرش، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی و نشخوارگری مولفه ی افسردگی را مورد پیش بینی قرار دادند. نتیجه گیری: از یافته های این پژوهش استنباط می شود که یکی از عوامل مهم در بروز اختلال های روان شناختی کودکان راهبردهای شناختی است که آنها برای نظم دهی هیجان های خود بعد از تجربه رویداد تهدید آمیز به کار می گیرند. بنابراین در برنامه های درمانی باید توجه خاصی به راهبردهای شناختی به ویژه راهبردهای ناسازگارانه از قبیل ملامت خود، نشخوارگری، پذیرش و فاجعه سازی صورت گیرد.

راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان, اختلال های درونی سازی, افسردگی, اضطراب