مجتبی انصاری شهیدی - استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی شاخه نجف آباد، اصفهان، ایران
سمانه سادات طباطبایی - استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحدبیرجند، بیرجند، ایران.
ندا قهرمانی - کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت، شیراز، ایران.
جواد صمدی - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند، بیرجند، ایران.

مقدمه: دوری از محیط خانواده و عدم حمایت های خانوادگی در دوران سالمندی، می تواند مشکلات زیادی برای سالمندان ساکن خانه ی سالمندان ایجاد کند؛ لذا ضروری است به دنبال شناسایی و تقویت عواملی باشیم که آسیب پذیری سالمندان را در برابر این مشکلات کاهش دهد. ازاین رو این پژوهش باهدف بررسی اثربخشی مداخلات معنوی مبتنی بر آموزه های اسلام بر احساس طردشدگی و احساس شکست در سالمندان ارجاع داده شده به سرای سالمندان توسط فرزندان انجام شد. روش کار: طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه سالمندان ارجاع داده شده (توسط فرزندان ) به سرای سالمندان منطقه ۴ شهر تهران در سال ۹۸ بودند. نمونه موردمطالعه شامل ۳۲ نفر از سالمندان بود که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند و اعضای گروه آزمایش تحت مداخلات معنوی-مذهبی قرار گرفتند. از مقیاس ادراک طردشدگی و پرسشنامه احساس شکست برای جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها از طریق تحلیل کوواریانس تک متغیری (آنکوا) و نرم افزار SPSS-۲۲ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج: نتایج نشان داد که مداخلات معنوی مبتنی بر آموزه های اسلام اثر معناداری در احساس طردشدگی (۵۲/۶۳ F= و ۰۵/۰ p<) و احساس شکست (۵۴/۱۳۰ F= و ۰۵/۰ p<) دارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش، مداخلات معنوی مبتنی بر آموزه های اسلام می تواند به عنوان یک روش موثر بالینی موجب کاهش احساس طردشدگی و احساس شکست در سالمندان ارجاع داده شده به سرای سالمندان توسط فرزندان باشد. نتایج این پژوهش می تواند دارای تلویحات کاربردی فراوانی باشد.

معنویت, مذهب, احساس طردشدگی, احساس شکست, سالمندان