فراتحلیل راهبردی وضعیت شناسی سرمایه اجتماعی در ایران

میتوان دوگانه های موجود در جامعه را به دو بخش عمده دسته بندی نمود. دوقطبی های نظری سیاسی و دوقطبی های فرهنگی اجتماعی. قطبیت سیاسی مانند دموکرات-جمهوری خواه یا اصولگرا-اصلاح طلب از آنجا که با امر قدرت در همتنیده است، نه تنها امری مذموم نیست، بلکه همواره به عنوان راهکاری برای بقای نظام و جلوگیری از شکل گیری دیکتاتوری در نظر آورده شده است. اما قطبیت های اجتماعی همچون تهرانی-شهرستانی، بالاشهری -پایین شهری، مذهبی-سوسول، حزب الهی-ضدانقلاب، استقلالی- پرسپولیسی، اگرچه برای پویایی و نشاط جامعه لازم به نظر رسد، اما این دوگانه ها هرچقدر که عمیق تر شده و به شکاف اجتماعی نزدیکتر شود، سرمایه اجتماعی نظام دچار خدشه های انکارناپذیر میشود.مسئله سرمایه اجتماعی را می توان در کنار سرمایه های اقتصادی و انسانی، بخشی از ثروت فردی و ملی به حساب آورد، چرا که هیچ فردی بدون سرمایه اجتماعی نمیتواند به حیات خود معنا و مفهوم ببخشد و هیچ جامعه ای بدون سرمایه اجتماعی نمی تواند به اهداف مادی و معنوی خود برسد. برخی از ابعاد، جنبه ها اشکالو سرمایه اجتماعی عبارت اند از : اعتماد، مشارکت، پیوندهای اجتماعی، مبادلات و مراودات اجتماعی، معاشرت، همکاری، صداقت، حسن تفاهم، سلامتی نفس، همدردی، دوستی، همبستگی، فداکاری، دلبستگی به مکان، حمایت اجتماعی دریافت شده و ... . به نظر میرسد مسئله محوری فرهنگ عمومی که میتواند پیرنگی میان محورهای مختلف ایجاد، و بررسی همه آنها را در اولویت قرار دهد، مسئله »سرمایه اجتماعی« باشد. که این مقاله درصدد است پژوهش های انجام شده درباره سرمایه اجتماعی در ایران در ۷ حوزه دینداری، دولت، حوزه عمومی، طبقه متوسط، بازار، فضای مجازی و خانواده را جمع اوری و تنقیح کند.

Keywords:

سرمایه اجتماعی , دینداری , فضای مجازی , طبقه متوسط , بازار , خانواده , حوزه عمومی