مجید بهاری غازانی - کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی موسسه آموزش عالی طلوع مهر

بی تردید صرف وقوع جرم برای مجازات مرتکب، کافی نیست بلکه مسئولیت کیفری نیز باید احراز گردد. برخی عوامل که به دفاعیات عام معروف هستند و بر روی هرکدام از این عناصر حمل و آثار متفاوت به بار می آورند. این دفاعیات برحسب معیار عینی و شخصی به علل موجهه جرم و علل رافع مسئولیت کیفری تقسیم می شود که در حالت کنونی از جمع این دو به موانع مسئولیت کیفری تعبیر می کنند که هرکدام مصادیق خاص خودش را دارد. بر مبنای قاعده نفی جرم، نفی مسئولیت کیفری مصادیق هرکدام از این دفاعیات قابل مطالعه است. این پژوهش با هدف،تشریح ماهیت و مبانی موانع مسوولیت کیفری یا علل تبرئه کننده در متون حقوق کیفری ایران و انگلیس به بررسی دقیق ماهیت این علل یا دفاعیات پرداخته شده است ،به روش کتابخانه ای و بررسی نظرات و آراء دادسرا و دادگاه مورد بحث قرار گرفته است نتایج حاکی از این بوده است که؛عدم توجه قانونگذار به ماهیت و مبانی هرکدام از این علل موجب برهم خوردن تفکیک موانع مسئولیت کیفری و در نتیجه تحت تاثیر قرار گرفتن آثار قضایی شکلی و ماهیتی حاکم بر این تفکیک خواهد بود. تغییر مواضع بنیادین و اصولی از سوی قانونگذار عاملی برای تورم قوانین کیفری و موجب سردرگمی قانونگذار و مجریان قانون در رسیدن به اهداف مورد نظر حقوق کیفری می گردد.

موانع مسئولیت کیفری، علل موجهه جرم ،علل رافع مسئولیت کیفری