رضا اسلامی - مرکز تحقیقات طب هوافضا، دانشکده طب هوافضا و زیرسطحی، دانشگاه علوم پزشکی آجا
کریم امامی - دانشگاه هوایی شهید ستاری
علیرضا تک زارع - گروه بیهوشی و مراقبتهای ویژه، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران

مقدمه: تشخیص به موقع و پیشگیری از هیپوکسی خلبان که باعث ایجاد اختلال در عملکرد برخی از اندامهای حساس و حیاتی وی می شود، می تواند تا حد زیادی از میزان سوانح هوایی ناشی از آن در پرواز بکاهد. لذا این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع بروز هیپوکسی با استفاده از دستگاه پالس اکسی متر بر روی خلبانان در محیط شبیه ساز ارتفاع (اتاق ارتفاع) انجام شد. روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی بر روی ۸۰ نفر از خلبانان مراجعه کننده به اتاق ارتفاع مرکز فیزیولوژی هوایی نهاجا با استفاده از دستگاه پالس اکسی متر میزان اشباع اکسیژن در قبل از قرار گرفتن در موقعیت هیپوکسی و حین تجربه هیپوکسی (در ارتفاع معادل ۲۵هزار پایی) ثبت گردید. برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین میزان اشباع اکسیژن افراد حین تجربه هیپوکسی در اتاق ارتفاع حدود ۸۱.۵% بود و اکثریت افراد در بازه ۸۹-۸۰% دچار علایم هیپوکسی شده بودند. در ۳ مورد (۷/۳%) علایم زمانی رخ داد که اشباع اکسیژن در محدوده بحرانی (۶۹-۶۰%) قرار داشت. بحث و نتیجه گیری: نتیجه مطالعه نشان داد که در برخی افراد با وجود کاهش شدید در میزان اشباع اکسیژن علایمی در شخص به وجود نمی آید و این می تواند منجر به از دست دادن ناگهانی هوشیاری بدون آگاهی قبلی خلبان شود. فن آوری پالس اکسی متر می تواند به خلبانان در تشخیص به موقع هیپوکسی کمک شایانی نماید. به ویژه پالس اکسی مترهای مورد استفاده در هوانوردی جهت تشخیص به موقع هیپوکسی و هشدار به موقع به خلبانان در طول پرواز، می تواند به طور چشمگیری از سوانح هوایی پیشگیری کند.

Hypoxia, Aviation, Pulse Oximetry, هیپوکسی, پرواز, پالس اکسی متری