فراتحلیل مقایسه اثربخشی درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ، درمان شناختی-رفتاری و درمان های موج سوم رفتاری در اختلال وسواسی-اجباری

هدف: هدف پژوهش مقایسه اثربخشی درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ، درمان شناختی-رفتاری و درمان­های موج سوم رفتاری بر اختلال وسواسی-اجباری در جامعه ایرانی بود. روش: روش پژوهش فراتحلیل و جامعه آماری شامل پژوهش های انجام شده در ایران بین سال­های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ به تعداد ۵۸ پژوهش بود که از میان آن­ها ۳۴ پژوهش با توجه به ملاک­های ورود و خروج به­عنوان نمونه پژوهش انتخاب و در نهایت ۱۳ اندازه اثر برای درمان مواجهه و پیشگیری از پاسخ، ۱۹ اندازه اثر برای درمان شناختی-رفتاری و ۱۲ اندازه اثر برای درمان­های موج سوم رفتاری گزارش شد. مقیاس اندازه اثر تفاوت میانگین معیار بود و تحلیل آماری با نرم افزار جامع فراتحلیل انجام شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که شیوه­های مداخله ای مواجهه و پیشگیری از پاسخ (۸۱۵/۱ =d، ۰۵/۰ =P)، شناختی-رفتاری (۵۴۲/۱ =d، ۰۵/۰ =P) و موج سوم رفتاری (۶۸۸/۱ =d، ۰۵/۰ =P) در درمان اختلال وسواسی-اجباری موثر بوده اند. بررسی متغیر نوع درمان، به­عنوان متغیر تعدیل ­کننده نشان داد که تفاوت بین درمان­های مورد استفاده در پژوهش معنا­دار نیست. نتیجه­گیری: بر اساس یافته­های فراتحلیل حاضر می­توان چنین نتیجه گرفت که مهم­ترین فرایند درمانی در درمان اختلال وسواسی-اجباری، مواجهه است که جزء مولفه­ اساسی هر سه رویکرد درمانی محسوب می­شود و احتمالا اضافه کردن مولفه­ های شناختی، ذهن ­آگاهی و پذیرش خیلی به تقویت اثربخشی درمان رفتاری مبتنی بر مواجهه و پیشگیری از پاسخ در درمان بیماران ایرانی دچار اختلال وسواسی-اجباری منجر نمی­ شود.

Keywords:

پیشگیری از پاسخ , رفتاری , شناختی , فراتحلیل , مواجهه , موج سوم , وسواسی-اجباری