فروزش سلامی - دانشجوی کارشناسی ارشد
حمیدرضا حاتمی - دانشگاه امام حسین
ربابه نوری - دانشگاه خوارزمی

هدف: هدف پژوهش تعیین میزان گرایش نوجوانان مصرف کننده دخانیات به مصرف مواد بر مبنای فضای روان شناختی خانواده و پیشینه اعتیاد اعضای خانواده با میانجی گری گروه همسالان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری تمامی نوجوانان دختر و پسر ۱۹-۱۳ ساله شهر تهران به تعداد ۸۳۹۰۵۷ در نیمه دوم سال ۱۳۹۵ بود. به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ابتدا شهر تهران به ۵ قسمت جغرافیایی شمال، جنوب، غرب، شرق و مرکز تقسیم و سپس از بین مناطق ۲۲ گانه شهرداری، ۱۱ منطقه به صورت تصادفی انتخاب و حجم نمونه به پیشنهاد میشل ۱۹۹۳ و با در نظر گرفتن نسبت ۱۰ تا ۲۰ آزمودنی به ازای هر متغیر مشاهده شده و احتمال ریزش نمونه ۱۵۰ نفر تعیین شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه استعداد اعتیاد ویراست نوجوانان زینالی (۱۳۹۳)، مقیاس جو عاطفی خانواده هیلبرن ۱۹۶۴، مقیاس همنشینی با همسالان بزهکار پاسکال، رینگوالت و فلولینگ (۲۰۰۳) و ابزار محقق ساخته پیشینه اعتیاد اعضای خانواده ۱۳۹۵ گردآوری و پس از حذف ۵ پرسشنامه مخدوش و ۳ شرکت کننده پرت، با استفاده از روش الگویابی معادله های ساختاری تحلیل شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که ضریب مسیر غیرمستقیم فضای روان شناختی خانواده و گرایش به مصرف مواد با میانجی گری گروه همسالان منفی (۱۶۴/۰- =β، ۰۰۲/۰ =P) و ضریب مسیر غیرمستقیم پیشینه اعتیاد اعضای خانواده و فامیل و گرایش به مصرف مواد با میانجی گری گروه همسالان مثبت (۱۵۳/۰ =β، ۰۰۲/۰ =P) است. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود والدین با فراهم آوردن فضای روان شناختی و عاطفی مناسب فرزندان خود را از تاثیر همسالان و گرایش به مصرف دخانیات و مواد محفوظ دارند.

پیشینه اعتیاد, خانواده, فضای روان شناختی, مصرف مواد, نوجوانان, همسالان